Tuần-Dương hạm USS Hué City CG-66 là chiến-hạm đầu tiên và cho đến hôm nay là chiến-hạm duy nhất của Hoa-Kỳ mang tên một thành-phố Việt-Nam, nước mà quân-đội Mỹ đã từng tham chiến trước năm 1975. Ban đầu USS Hué City CG-66 được dự trù đặt tên LHA-5 là USS Khe Sanh, sau trận Khe Sanh thuộc tỉnh Quảng Trị nhưng khi con tàu đó được đưa vào hoạt động năm 1976 với tên gọi Peleliu, sau đó mới đổi lại là USS Hué City CG-66.

Hình 1: Tuần-Dương hạm USS Hué City CG-66

Hình chụp trên Đại Tây dương vào tháng 4-2007

USS Hué City CG-66 là chiến-hạm thứ 14 do hãng Ingalls Shipbuilding ở Pascagoula thuộc tiểu-bang Mississippi đóng, cũng là chiến-hạm thứ 20 được trang-bị hệ-thống chiến đấu Aegis hướng-dẫn hỏa-tiễn. Chiến hạm được đặt hàng (ordered) ngày 16 tháng 4 năm 1987, đặt lườn (laid down) vào ngày 20 tháng 2 năm 1989. USS Hué City hạ thủy (launched) vào ngày 01 tháng 6 năm 1990 và được làm lễ đỡ đầu (godmother ceremony) vào ngày 21-7-1991. Bà Jo Ann Cheatham, phu-nhân của Trung-Tướng Thủy-Quân Lục-Chiến (TQLC) hồi hưu Earnest C. Cheatham, Jr. là mẹ đỡ đầu.

USS Hué City CG-66 được trưng dụng (acquired) vào ngày 28 tháng 6 năm 1991, nhập vào hạm đội Hải quân Mỹ (Commissioned) vào ngày 14 tháng 9 năm 1991, thuộc lớp (class) Ticonderoga (Ticonderoga-class). USS Hué City CG-66 treo cờ hiệu Thủy-Quân Lục-Chiến và cờ Hải-Quân Hoa-Kỳ.

Tuần dương hạm nầy dài 567 feet (173m), ngang (beam) 55 feet (16.8m), trọng tải tối đa là 9,600 tấn, được gắn máy 4 động-cơ turbine General Electric LM2500 với công suất 80,000 HP (60,000 kW) giúp nó có khả-năng chạy đến 32.5 knots/ giờ (60km/ giờ, 37.4 mph). Thủy thủ đoàn của USS Hué City CG-66 có 33 sĩ quan, 27 Hạ sĩ quan và vào khoảng 340 thủy thủ phục vụ trên tàu. Hạm trưởng hiện tại là Đại Tá Jacob B. Douglas, đảm nhận chức vụ từ tháng 02-2018 đến nay (tháng 12-2020). Ngày 02 tháng 02 năm 2018 Đại Tá Jacob B. Douglas đã thay thế Đại Tá Daniel J. Gillen làm Hạm trưởng thứ 15 của USS Huế city CG-66 trong một buổi lễ thay đổi chỉ huy trên tàu.

Hình 2: Huy hiệu của USS Hué City CG-66

Việc chọn thành-phố Huế đặt tên cho chiến-hạm nầy bắt nguồn từ việc một đơn-vị thuộc Hải-Quân Mỹ đã tham-gia trận chiến tại thành phố nầy. Cần biết thêm, trong quân đội Mỹ, tuy Thủy Quân Lục Chiến (TQLC) là một binh chủng bề thế nhưng vẫn trực thuộc Hải Quân Mỹ nên chiến công của TQLC cũng là chiến công của Hải Quân Hoa Kỳ.

Trong Tết Mậu-Thân, vào nửa đêm ngày 31-01-1968, Cộng quân tung tất cả lực-lượng của chúng tấn công trên toàn lãnh-thổ miền Nam, vi-phạm lệnh ngưng bắn mà bọn chúng đã ký-kết trước đó hòng chiếm miền Nam Việt-Nam trong bất ngờ, để thỏa mãn mộng xâm lăng miền Nam, thực hành lệnh của các quan thầy Nga - Hoa trong âm mưu xích hóa thế giới.

Tại thành-phố Huế, Hải-Quân Hoa-Kỳ tham-dự một trận đánh được ghi đậm nét trong quân sử Mỹ: một trung đoàn Thủy quân Lục chiến Mỹ - với 3 tiểu đoàn – đã sát cánh với quân Lực Việt Nam Cộng Hòa, ngăn chận sự lấn chiếm sau khi bất ngờ tấn công chiếm được nhiều nơi trong thành phố Huế. Sau đó, các đơn vị Việt Mỹ dần dần đẩy lui cuộc tấn công của Cộng quân. Đây là một chiến-thắng hào-hùng không riêng cho quân chủng Hải-Quân Mỹ mà là niềm vinh-dự cho cả Quân-đội Hoa Kỳ. Ba vị chỉ huy tiểu đoàn khi đó là những vị khách danh dự trong buổi lễ tưởng niệm năm 1991 của đơn vị tổ chức hàng năm tại hậu cứ của chiến hạm tại Florida.

Là tàu chiến duy nhất của Hoa Kỳ được đặt tên cho trận chiến diễn ra trong Chiến tranh Việt Nam, Hué City đã có cơ hội tiếp xúc với những cựu chiến binh của trận chiến mà nó mang tên. Chiến hạm đã làm như vậy thường xuyên bằng cách tổ chức lễ tưởng niệm Trận chiến Hué hàng năm theo lịch trình của con tàu. Đài tưởng niệm là một cơ hội tuyệt vời để các cựu chiến binh đoàn kết lại, gặp gỡ thủy thủ đoàn và vinh danh những người đồng đội đã ngã xuống của họ.

Hình 3: USS Hué City CG-66 được tiếp nhiên liệu khi đang hải hành.

Một số quân vào khoảng một tiểu-đoàn (dưới 2,500 quân) của Hải-quân Mỹ đã anh-dũng đánh bật một lực-lượng Cộng-quân trên 10.000 người ra khỏi thành-phố Huế. Các quân-nhân Mỹ thuộc Trung-đoàn 1 và Trung-đoàn 5 Thủy-quân Lục-Chiến Mỹ sát cánh cùng với Sư-Đoàn 1 Bộ-Binh Việt-Nam Cộng-Hòa, được sự yểm-trợ của Trung-đoàn 7 và Trung-đoàn 12 Kỵ-Binh Hoa-Kỳ, đã đánh tan Cộng-quân, buộc chúng phải rút chạy ra khỏi thành-phố Huế mà bọn chúng đã tràn ngập và chiếm giữ từ mấy tuần trước.

Trong trận nầy, Trung-sĩ Thủy-quân Lục-chiến Alfredo Gonzalez được tưởng thưởng “Medal of Honor”, một huy-chương cao quý của Quân Lực Mỹ về những hành-động dũng-cảm, can trường của ông. Ngày nay, để tưởng nhớ vị anh hùng này, tên ông được đặt cho chiếc Diệt lôi hạm USS Gonzalez DDG-66. Cũng trong chiến-thắng nầy, nhiều quân nhân Mỹ khác cũng được tưởng thưởng những huy-chương cao quý khác.

Trong trận Tết Mậu-Thân tại Huế, Patrick Thomas Cassidy có tham dự trận đánh, ông là một Trung-đội trưởng thuộc Tiểu-đoàn 2, Lực-lượng TQLC Mỹ. Đến năm 1997, Patrick là Hạm trưởng của USS Hué City CG-66, nhiệm kỳ từ July 5-1997 đến 23-6-1999, với cấp bậc Đại Tá.

Vào ngày 29-3-2012, Đại Tá Daniel Bart Uhls thay thế Đại Tá Paul Anthony Stader giữ chức Hạm trưởng USS Hué City trong một buổi lễ bàn giao trên boong tàu tại Căn cứ Hải quân Mayport ở Florida dưới sự chứng kiến của Phó Đề Đốc Michael G. Manazir, Tư Lệnh Carrier Strike Group 8, là 2 vị hạm trưởng tiền nhiệm của Patrick Thomas Cassidy, người từng tham chiến tại Huế.

Ngày 22-01-2000, lễ “kỷ-niệm chiến thắng tại Huế” được tổ-chức long-trọng tại Căn-cứ Hải-quân Mayport thuộc Jacksonville, Florida do Đô-đốc Patrick Thomas Cassidy đúng ra tổ-chức với đầy đủ lễ nghi quân cách và các cuộc vui sau buổi lễ theo truyền thống Hải quân. Trong thư gửi đi để mời quan khách và các chiến-hữu tham-dự, Đô-Đốc Cassidy viết:

-“Chúng tôi tự hào mang theo đặc quyền tổ chức sự kiện này đánh dấu kỷ niệm cuộc tổng tiến công Tết và cuộc chiến đấu ác liệt sau đó, giải phóng kinh thành Huế" (We proudly carry the privilege of hosting this event that marks the anniversary of the Tet offensive and the fierce fighting that followed, liberating the City of Hue).

Hình 4: USS Hué City CG-66 đang hải hành

Trên huy-hiệu, phần trên là hàng chữ USS HUÉ CITY, dưới là CG-66, phần trong bên trên có hình con rồng, giữa là huy hiệu có ghi motto: Fidelity (trung thành), Courage (can đảm) và Honor (Danh dự).

USS Hué City CG-66 trang-bị hệ thống Aegis, với giàn radar điện-tử giúp cho chiến-hạm phát-giác ra mục-tiêu dễ-dàng, ngay cả mục-tiêu ở dưới nước, và cùng một lúc, radar này có thể giúp chiến hạm có thể bắn đến nhiều mục-tiêu khác nhau một cách chính-xác.

Hình 5: Tuần Dương Hạm USS Hué City trong đội hình hàng dọc.

USS Hué City CG-66 có nhiệm-vụ hướng-dẫn, chống đỡ mọi tấn công trên biển để hộ-tống cho các chiến hạm, các tàu vận chuyển; đảm nhận nhiệm vụ chống lại các cuộc tập họp tấn công từ trên các tàu chiến, tàu ngầm, máy bay và hỏa-tiễn của địch. Thêm vào đó, nó có khả năng tấn-công địch quân bằng các hỏa-tiễn, tấn công các mục tiêu trên biển, trên bộ bằng các súng trên tàu. Aegis Weapon System, một hệ-thống tập họp với Vertical Launching System và SPY radar cho phép nó phóng ra nhiều hỏa-tiễn, điều-khiển đường bay đến mục-tiêu một cách chính-xác hơn các hệ-thống trước nay.

USS Hué City CG-66 được trang bị hệ-thống phóng thẳng đứng nên có thể chống lại các cuộc tấn công hay hăm dọa từ trên không. Nó bao gồm các hỏa-tiễn thường và hỏa-tiễn tinh khôn Tomahawk. Bộ-phận biến tướng radar SPY-1B phóng ra những điện từ trường liên-tục về mọi hướng trong phạm-vi 200 dặm. Đây là tiến-bộ được áp-dụng để phát-giác các mũi tấn-công vào chiến-hạm. Trên tàu còn trang-bị súng 5”, súng bắn nhanh hiệu Phalanx và hỏa-tiễn chống chiến-hạm địch được điều khiển bằng hệ thống Vertical Launching System. USS Hué City CG-66 còn được trang-bị hệ-thống chống tàu ngầm với hệ-thống sonar cực mạnh. Ngoài ra, còn được trang bị 2 trực-thăng SH-60B Seahawk để phòng-vệ và tăng-cường khả-năng tiến công.

Hình 6: USS Hué City phóng hỏa tiễn Tomahawk

USS Hué City CG 66 đầu tiên được phái đến Địa-Trung-hải để tăng phái cho hàng-không mẫu-hạm USS Theodore Roosevelt CVN 71. Nó cũng được phái đến tăng cường cho Liên Hiệp Quốc giữ hòa-bình tại Bosnia, canh chừng lực-lượng Serb trong vùng cấm bay của Liên-Hiệp-Quốc. Khi đang trong chương-trình dưỡng quân và huấn luyện gần Vịnh Guantanamo, Cuba, vào tháng 4-1994 nó được chỉ-định trực-tiếp hộ-tống cho Khu-trục-hạm Squadron 22 để giúp cho Liên-Hiệp-Quốc tại Haiti.

Một năm sau, nó về hoạt-động tại vùng biển Caribbean. Vào ngày 22-3-1995, USS Hué City CG-66 trở về với USS Theodore Roosevelt, phục vụ tại Hồng Hải, có nhiệm-vụ kiểm soát vùng cấm bay Nam Iraq. Đến 24-5-1996, USS Hué City tuần phòng tại biển Baltic. Đến ngày 29-4-1997, USS Hué City CG-66 được phái sang Địa-Trung Hải nằm trong nhóm HKMH USS John F. Kennedy CV 67, hoạt-động tại biển Adriatic.

Trong số sĩ quan phục vụ trên USS Hué City có một người Mỹ gốc Việt, đó là Lê Bá Hùng khi đó mang cấp bậc Đại úy, phụ trách vũ khí và chỉ huy các hệ thống tác chiến trên tuần dương hạm nầy. Lê Bá Hùng hiện nay mang cấp bậc Đại Tá.

Hình 7: USS Hué City CG-66 đang neo ở bến

USS Hué City CG-66 được Chính-phủ và quân-đội tưởng thưởng nhiều lần, gồm: 3 huy-chương “Meritorious Unit Commendation”, 3 huy-chương “Battle Efficient”, “Southwest Asia Service Madal”, 3 Hải vụ Bội-tinh, huy-chương Nato, “CNO Safety Award”, 3 huy-chương Phục-vụ Cộng-đồng, huy chương Armed Forces Service Medal trong thời gian phục vụ tại Bosnia từ tháng 3 đến tháng 7-1993, từ tháng 6 đến tháng 9-1995, và từ tháng 6 đến tháng 8-1997, 13 huy chương Navy E Ribbon trong các năm 1994, 1995, 1996, 1998, 1999, 2000, 2001, 2003, 2007, 2008, 2010, 2011 and 2012.

Do thiếu kinh phí hoạt động, USS Hué City nằm trong danh sách các chiến hạm phải cho “về hưu”, nhất là sau khi gặp hỏa hoạn vào ngày 14/4/2014 ở cách đảo Bermuda 200 hải lý về phía Đông Bắc, làm nó phải nằm ụ sửa chữa tại mất 8 tháng. May thay, Quốc hội Mỹ quyết định cấp thêm kinh phí để kéo dài thời hạn phục vụ của nó, dự trù đến năm 2021.

Thông thường, sau khi nghỉ hưu, chiến hạm Mỹ được bán rẻ hoặc chuyển giao cho các quốc gia đồng minh để tiếp tục sử dụng. Điển hình, lớp khu trục hạm (destroyer) USS Kidd (Kidd class) đều bán rẻ cho Đài Loan, đổi tên thành Kee Lung class, gồm có: USS Kidd DDG-993 (Mỹ) đổi tên thành Tso Ying DDG-1803 (Đài Loan), USS Callaghan CCG-994 đổi tên thành Su Ao DDG-1802, USS Scott DDG-995 đổi tên thành Kee Lung DDG-1801, USS Chandler DDG-996, đổi tên thành Ma Kong DDG-1805; còn khu trục hạm hạng nhẹ (frigate) Oliver Hazard Perry class Mỹ đã chuyển giao ccho Thổ Nhĩ Kỳ, Úc, Đài Loan, Ai Cập, Pakistan, Ba Lan, Tây Ban Nha…

Tình hình thế giới đầy những biến chuyển trước sự bành trướng của Tàu cộng trong vài thập kỷ gần đây, dẫn đến quan hệ của Mỹ với thế giới cũng thay đổi theo, trong đó có Việt Nam. Nhờ những liên hệ được cải thiện giữa hai nước và do tên gọi đặc biệt của con tàu, đã có nhiều tiếng nói trong chính giới Mỹ đề nghị Hải quân Hoa Kỳ tặng lại tuần dương hạm USS Hué City cho Việt Nam để đảm nhiệm một vai trò mới.

Tuy nhiên, do biết được bản chất lật lọng, tráo trở, phản bội của người Cộng sản mà chính quyền Hà Nội cũng là một giuộc nên chính khách Mỹ không mặn mà cho lắm, cho dù chiến hạm nầy không bao nhiêu tiền so với Hải Quân Mỹ. Theo các nguồn tin thông thạo cho hay, đề nghị trên được thông qua hay không là còn tùy vào tình thế và chờ xem thái độ của bọn Vi-Xi Hà Nội. Nếu được thông qua, người ta đoán rằng chắc chắn con tàu sẽ bị tháo đi hệ thống tác chiến Aegis cùng vũ khí trên tàu vì sợ VC sẽ để cho quan thầy Trung Cộng “ăn cắp” kiểu để chế tạo vũ khí khác và sẽ hoán cải thành tàu tuần tiễu xa bờ.

Hình 8: Chiến đoàn HKMH USS George Washington

CVN-73 hải hành trên Đại Tây Dương

USS Hué City CG-66 được chỉ định là soái hạm của Nhóm HKMH số 6; hậu cứ đặt tại Căn cứ Hải quân Mayport, gần Jacksonville, tiểu bang Florida, Hoa Kỳ.

Lê Chánh Thiêm

San Jose, 2002; có sửa đổi.

Bài nầy được đăng lần đầu vào lúc 02:15:58 PM, May 20, 2006

*  *  *

Xem các bài cùng tác giả, click vào đây

Xem bài liên hệ cùng chủ đề, click vào đây

Xem trang “Kiến thức & tài liệu”, click vào đây

Xem các bài trên trang Anh ngữ, click vào đây
Trở về trang chính: http://www.nuiansongtra.net