Tháng Chín, trời Quảng Ngãi thường có những cơn mưa phùn, những hạt mưa li ti bay nghiêng nghiêng theo chiều gió, nhìn xa xa như những sợi tơ trời buông lững lơ trên khắp cánh đồng. Bầu trời dường như thấp lại, và mang theo những luồng mây màu xám tro bao trùm lên những chồi cây trên gò Đồn. Những cây lúa cao nghêu nghễu trên cánh đồng đang run rẫy trước cơn gió Bấc, làm cho cánh đồng gợn thành sóng; Và năm ba con trâu đang cắm đầu gặm những ngọn cỏ, cùn và xơ xác trên gò Đồn.

Hai bóng người nhỏ bé cỡ chín, mười tuổi, mang trên vai chiếc áo tơi rộng lỏng le, vừa đuổi đàn chim Chà Chiện từ gò Đồn dưới bay về; ngồi núp bên cạnh gò mã, ngước đầu nhìn chằm chặp vào cái cần cong vòng của chiếc bẫy lồng vừa đặt trên miếng đất mới to bằng miệng cái nón lá. Mưa vẫn bay bay, và cơn gió Bấc thổi nhẹ vào hai chiếc áo tơi làm kêu thành tiếng lật bật. Hai chiếc áo tơi nằm rạp xuống mặt đất và bốn con mắt cắm chặt vào chiếc bẫy. Rặc một cái, cần bẫy bật ngược lại, giựt tung chiếc bẫy lên khỏi mặt đất. Hai bóng người lẹ như chiếc lò xo, bật người dậy, cắm đầu chạy về chiếc bẫy:

- A! Dính một con!

- Con này của em nhe.

- Hứ. Để đó, lát nữa đem về nhà đã.

- Anh ăn hiếp em hoài, về mắc cha đó.

- Ăn hiếp hồi nào, không cho đi theo nữa bây giờ.

- Đó, ăn hiếp đó. Em đi hái hoa rừng chơi, không thèm đi theo anh nữa.

- Ừ, đi đi. Coi chừng con rắn mái gầm trong rẫy đó.

Nó nhớ có một lần đứa em gái này - Búm- kể lại: một hôm trời trăng sao, Búm chạy nhảy tung tăng trên con đường trước nhà để lên ngôi trường làng chơi cùng đám bạn. Con bé đang chạy dưới ánh trăng bất thình lình đụng phải con rắn roi đang bò qua đường, con rắn nhỏ tí bị chạm vào thân nó liền quấn lên cổ chân Búm xong vuột ra chạy biến mất vào bờ rào. Cái lạnh rợn người từ thân loài bò sát áp vào chân cô bé quá đột ngột làm cho nó hoảng sợ muốn bấn loạn. Cái cảm giác lạnh rợn tóc gáy đã nhanh chóng ấn sâu vào tâm não của Búm ngay khi con rắn vừa rút ra khỏi chân nó, và từ đó dấu ấn sợ rắn đã nằm vĩnh viễn trong khối óc của Búm. Và cũng sau ngày ấy, Búm sợ hết những loài bò sát, kể cả thằn lằn, rắn mối, mà nhất là rắn nó sợ còn hơn sợ cọp! Ngay nghe anh nó nhắc đến rắn nó ghét cay ghét đắng. Nó nói:

- Ban ngày làm gì có rắn ở đây!

- Hôm nọ anh thấy con rắn đen thui, to bằng cổ chưn bò từ đầu rẫy này đến đầu rẫy kia đó.

- Á! Ghê quá, sao ác quá vậy. Đưa chim đây em cầm.

- Nề. Cầm cho cẩn thận nghe hong. Em đi kiếm bãi phân trâu khô đào con sùng đi.

- Còn anh?

- Anh phải lên khu kia làm đất mới để đặt lại chiếc bẫy.

- Nhỡ gặp rắn mái gầm rồi làm sao. Em không đi một mình đâu, em đi với anh.

- Phải làm lẹ lên chứ lát nữa trời hết mưa giông đâu còn chim đi ăn.

- Ai biểu nhát em chi!

Đứa anh không ngờ lời nhát vừa rồi lại hại chính nó. Nó nói lẩm bẩm những gì trong miệng, và không muốn cho đứa em gái biết rằng con rắn nó thấy hôm nọ là sự thật. Con rắn đã cắn con trâu đang rúc lá bên bờ rẫy đến nhảy nhõm!

Hai chiếc bóng cứ chạy lăng xăng trên gò Đồn trên, lật ngược những bãi phân trâu khô để tìm những con sùng con. Rồi mang chiếc bẫy lồng đến khu đất trống, dùng khúc cây khô bươi đất lên, lấy sạch cỏ bỏ qua một bên, khoải đất bằng phẳng, cắm hai chưn chiếc bẫy lên miếng đất mới. Nó mở nắp bửng chiếc bẫy ra, cột con sùng vào cái chốt mồi nhỏ xong hoằng cần xuống móc sợi dây giựt cần vào chốt mồi giữ cần cong lại. Hai sợi dây nhỏ còn lại trên đầu cần buột vào hai bên nắp bửng được mở ra nằm trên mặt đất. Hai chiếc bóng lấy tay khoải một lớp đất mỏng lên nắp bửng, thế là xong. Bây giờ nó phải đi tìm chim!

Bầy chim lúc nãy bị bẫy đập mất một con hoảng sợ bay đi đâu mất rồi! Hai chiếc bóng lại chạy ra cánh đồng, chạy vòng bọc lên đâu trên gò Đồn chạy vô. Đàn chim Chà Chiện khoảng trên mười con đang đi tìm thức ăn, chạy lăng tăng dưới hạt mưa. Hai chiếc bóng tách ra hình cánh cung và đi chầm chậm, đưa cái nón lá lên đuổi bầy chim cho bay về hướng chiếc bẫy. Những con chim khi bay trên cao nhìn xuống thấy khu đất nào mới nó sẽ hạ xuống kiếm ăn. Nhưng nhiều khi nó cũng làm lơ bay qua luôn. Và lần này cũng vậy, bầy chim không đáp xuống miếng đất nó bươi sẵn mà lượn một vòng rồi bay về gò Đồn dưới. Vậy là hai anh em nó lại chạy theo về gò Đồn dưới tìm chim đuổi cho bay về khu nó đặt bẫy.

Nó đuổi hoài mà chim không chịu đậu ăn bên bẫy mà cứ bay vòng về gò Đồn dưới, bực bội nó cùng đứa em mang bẫy về gò Đồn dưới, làm đất mới rồi đặt bẫy, thì bầy chim lại bay về gò Đồn trên! Hai anh em lại chạy về gò Đồn trên đuổi chim bay về gò Đồn dưới. Cứ như thế hai thân hình nhỏ bé trong hai chiếc áo tơi rộng thình thoàng chạy theo bầy chim Chà Chiện đuổi suốt buổi chiều. Dường như cái đam mê, sự thử thách và lòng bướng bỉnh của những con chim cứng đầu kia đã làm tăng sự chịu đựng của hai con người nhỏ bé dưới cơn mưa phùn.

Rồi buổi chiều cũng qua đi, chiếc bóng trải dài trên mặt đất. Đồi bàn chân đã mỏi mệt. Nó ngồi xuống bên bìa gò:

- Đưa con chim anh xem thử coi.

Búm nhìn vào cái lồng chim.

- Ý cha! Nó chết rồi!

Búm buồn thiu, đôi mắt gần như ướm lệ.

- Sao em làm nó chết vậy?

- Em có làm gì đâu, em xách nó trong lồng chạy theo anh thôi mà.

- Em lắc mạnh quá con chim chết rồi.

- Bi giờ làm sao? Hồi nãy anh không chịu cho em bi giờ nó chết rồi, em mắc đền anh đó. Rồi giọt nước mắt chạy dài trên gò má người con gái ngây thơ.

- Thồi nín đi. Ngày mai anh gài con khác đền cho.

- ….

- Mà em nhồi nó chết chứ có phải tại anh đâu mà khóc.

Đứa bé lấy con chim trong lồng ra đặt trong lòng bàn tay:

- … Em muốn giữ … nó nuôi …mà …nó chết rồi, bây giờ làm sao.

Miệng mếu máo với tiếng thút thít, rồi nó đưa tay lên quẹt ngang đôi con mắt. Anh nó thấy vậy cũng buồn và nói:

- Mình đem chôn con chim này đi rồi hôm khác anh đi bắt con khác cho.

Hai anh em đào một cái lỗ nhỏ đặt con chim xuống, lấy lá cây đắp lên rồi lấp đất lại. Và hạt mưa vẫn còn mưa bay.

Đồng Sa Băng.
22 tháng 6, 2007