Hệ thống tiệm bán thức ăn nhanh McDonald.
Lê Chánh Thiêm.


Hệ thống tiệm bán thức ăn nhanh McDonald được phát minh bởi hai anh em Richard McDonald và Maurice McDonald, người Mỹ ở California.

Quán Mc Donald đầu tiên trên thế-giới được khai-trương tại San Bernadino, một thành phố nằm ở phía Nam California vào năm 1949. Món ăn chính trên thực-đơn của quán lúc đó là món bánh mì kẹp thịt hamburger.

Hệ-thống quán ăn Mc Donald phát-triển mạnh vào những năm 1960 tại Mỹ và ngày nay bành-trướng trên toàn thế-giới. Từ đó đến nay, tuy có thêm nhiều món ăn trên thực đơn của các quán Mc Donald nhưng bánh hamburger vẫn là món ăn chính của hệ-thống quán ăn này.

Hai anh em McDonald bán những chiếc bánh hamburger cho khách ăn. Sau đó, hai người mở rộng đến 200 địa điểm khác. Sau một thời gian kinh doanh, thấy không khá theo như ý muốn, hai người bán bản quyền cho Raymond Kroc, một đại diện của hãng Milchshake-Mixer. Không may cho hai người, sau đó Kroc đã thành công với những chiếc bánh nầy và trở thành tỷ phú khi ông ta mở rộng sang Âu châu và lan ra khắp các châu lục khác.

Tuy nhiên, một điều an ủi cho hai người là các nơi bán thức ăn nầy vẫn còn giữ tên McDonald, người đã nghĩ ra món ăn cho đại chúng được mọi người ưa chuộng đến ngày hôm nay.

Tên bánh hamburger bắt nguồn từ tên thành-phố Hamburg của Đức. Bánh hamburger có một nguồn-gốc rất lâu. Dân Tartar thời Trung cổ đã biết bằm thịt bò để ăn sống. Họ trộn thêm muối, tiêu, hành sống vào thịt bò mà ngày nay chúng ta vẫn gọi là món bít-tết Tartar.

Những người Đức đi buôn và các dân thương buôn mang món này từ nơi đó về tỉnh Hamburgs của Đức. Họ chế-biến thêm bằng cách nắn thịt bò xay thành từng bánh rồi luộc “bánh thịt” nầy chín trước khi ăn nhưng chưa được kẹp trong miếng bánh mì.

Di-dân Đức mang món ăn này qua Hoa-Kỳ vào thế-kỷ 19 gọi là “Hamburger steak” trong phong-trào di-dân đến Tân Thế-giới.

Đến năm 1892, tại một hội-chợ mở ra ở tiểu-bang Ohio, lần đầu tiên người ta kẹp miếng thịt hamburger vào giữa hai miếng bánh mì tròn nhỏ (buns) để bán cho khách tham-dự phiên chợ.

Và đến năm 1904, bánh hamburger được bán tại Hội-chợ thế-giới ở Saint Louis. Từ đó, miếng bánh mì cuộn thịt nầy trở nên thịnh-hành tại Mỹ.

Một yếu-tố quan-trọng làm cho hamburger thịnh-hành là do sự phát-triển của kỹ-nghệ xe hơi và sự ra đời của hệ-thống siêu xa-lộ tại Hoa-kỳ. Khi di-chuyển bằng xe hơi, người dân Mỹ muốn có một món ăn giản-dị, tiện lợi, sửa-soạn nhanh, vừa túi tiền và có thể vừa ăn vừa lái xe.

Theo ông Jeremy Rifkin trong cuốn Beyond Beef thì:

-“Người Mỹ ghé lại thánh-đường thịt bò xay Mc Donald, Burger King, ... thường-xuyên hơn là đến nhà thờ".

Cái bánh hamburger lớn nhất thế-giới từ trước đến nay do công-ty Spur Steak Ranches tại Nam Phi làm ra vào ngày 13-10-1985. Chiếc bánh cân nặng 5 ngàn pounds, đường kính là 23.5 feet. Sau khi chiên chín, người ta cắt nó ra làm 15.750 phần ăn. Đến nay, kỷ lục nầy chưa được phá.