Toyota, theo tiếng Nhật có nghĩa là phong điền. Đây là công-ty chế-tạo xe hơi lớn nhất của Nhật-bản. Công-ty Toyota được thành-lập vào năm 1935. Giám-đốc đầu tiên của Toyota Motor Corp. là ông Kiichiro Toyoda, giám-đốc hiện nay là ông Eiji Toyoda. Chủ tịch hiện nay của Toyota là ông Fujio Cho.

Gia-đình Toyoda nguyên là một gia-đình kinh-doanh vải sợi sau mới chuyển sang kỹ-nghệ cơ-khí. Sau khi chuyển ngành, gia-đình Toyoda thành-lập công-ty, ban đầu mang tên Toyoda.

Đến năm 1937, ông Toyoda hỏi ý kiến các nhà tướng số, chiêm-tinh, các nhà số học của Nhật về việc lấy tên ông đặt cho công-ty. Theo tập tục, người Nhật tin vào các con số nên các nhà số học được trọng-vọng ngang hàng với các chiêm-tinh gia. Các vị này khuyên ông nên đổi thành Toyota vì theo chữ Nhật thì chữ Toyoda có 10 nét, Toyota có 8 nét, mà theo người Nhật thì số 10 là số xấu, số 8 là số hên. Do đó ông Toyoda chọn tên là Toyota đặt cho công-ty của ông. Việc sửa đổi tên này xảy ra vào năm 1938.

Trong thời-kỳ chiến-tranh, công-ty Toyota sản-xuất xe vận-tải cùng các quân giới để cung-cấp cho quân-đội Nhật trên khắp các chiến-trường.

Vào năm 1950, ông Eiiji Toyoda đến thăm khu nhà xưởng chế-xuất xe hơi của hãng Ford của Mỹ ở Michigan. Trở về nước, ông quyết-định cải tiến mặt hàng của mình. Vào những năm 1960, Toyota dần dần chiếm lĩnh thị-trường với ưu-thế giá cả phải chăng, độ bền tương-đối khá và mẫu-mã cũng không tệ lắm.

Năm 1937, OPEC (hiệp-hội các quốc-gia sản-xuất dầu-hỏa thế-giới) giãm mức sản-xuất nhiên-liệu, xe của hãng Toyota ít tiêu-thụ nhiên-liệu nên chiếm ưu-thế và bắt đầu tấn-công sang thị-trường Mỹ. Dần dà, người Mỹ gọi Eiiji là “con bò đực trong bóng tối” để chỉ cái bản tính không khoan-nhượng của ông ta trong kinh-doanh. Ông ta được người Mỹ cho là “kẻ thù của ngành xe hơi Mỹ với việc mở rộng thị-trường xe hơi Nhật sang Mỹ”. Ước vọng của ông ta là làm sao để hãng mình trở thành một trong ba hãng sản-xuất xe lớn nhất thế-giới. Năm ông 80 tuổi, để chứng tỏ cái tính ưu-việt của xe Toyota, ông đã lái chiếc xe thể-thao của hãng với tốc-độ kinh khủng là 257 km/ giơ, lâu trong 20 phút.

Ông Eiiji Toyoda là em họ của ông Kiichiro Toyoda. Chủ tịch danh dự của Toyota Motor Corp là Shoichiro Toyoda.

Hôm 29-7-2002, chiếc xe thứ 10 triệu do Toyota sản xuất được xuất xưởng tại Geogetown, Kentucky, Hoa kỳ tuy rằng Toyota bắt đầu từ nước Nhật. Đó là chiếc Toyota Camry 2002. Chiếc xe Toyota đầu tiên cũng được sản xuất tại đây vào năm 1986, nơi được xem là địa điểm chính của Toyota tại Mỹ với 200 xe xuất xưởng mỗi ngày.

Toyota được nguyên Thống đốc Martha Layne Collins vận động để Toyota lập xưởng tại Kentucky vào năm 1985. Các cơ xưởng khác của Toyota đặt ở Fremont (CA), Princeton (Indiana), Cambridge (Anh), Ontario (Canada)... sản xuất các kiểu Avalon, Corolla, Sienna, Solara, Tacoma, Tundra, Madrix Sequoia... với số vốn đầu tư là 13 tỷ Đô la từ công ty Toyota.

Hãng Toyota vừa đưa vào thị trường chiếc Toyota CCX, thiết kế theo kiểu chiếc SUV 2 cửa Crossover Coupe, một kiểu hatchback 3 cửa. Đây là chiếc xe có 4 máy, động cơ 2.4 lít, số tự động, khởi động bằng bánh trước, chở hàng rất tiện, hàng hóa có thể nhô ra ngoài xe nhờ một panel gắn ở bumper cửa sau, sàn xe không thấm nước, ghế ngồi có thể giặt được. Hệ thống màn hình DVD dò đường bằng vệ tinh, có gắn hệ thống nghe nhạc, hệ thống mở cửa dễ dàng, sau xe có một hộp giữ lạnh cooler dùng điện 12 volt trong xe, là một kiểu xe tiện dụng.

Để đánh vào thị hiếu người tiêu dùng, Toyota cho ra thị trường chiếc Toyota Sequoia tiện dụng và sống động với động cơ 8 máy, 4.7 lít, 240 mã lực, số tự động 4 số, 1 gallon xăng chạy được 16 dặm trên mọi địa thế. Máy xe mạnh, nếu kéo theo một trailer nặng 6.200 lbs, nó có thể chạy đến 60 MPH trong vòng 23.8 giây, xe leo dốc mạnh, dàn thắng tốt. Xe có 10 chỗ ngồi nhưng nếu cần chở hàng, có thể dời ghế ngồi hay gấp lại để có diện tích rộng, bình xăng chứa được 26 gallons, có túi hơi an toàn.

Hoa Kỳ là thị trường lớn nhất của Toyota, họ đang đẩy mạnh hoạt động ở châu Âu, nơi mà thị phần của Toyota chỉ chiếm có 3,5%.

Cùng hãng Honda với chiếc Civic Hybrid, hãng Toyota tung ra thị trường chiếc Prius Hybrid là chiếc xe sử dụng động cơ nổ và động cơ điện. Trên nguyên tắc, cấu trúc 2 loại xe trên gần giống nhau. Khác với Civic Hybrid nói ở phần trên, chiếc Prius Hybrid không có xe số tay. Động cơ nổ có 4 xy-lanh, lòng máy 1.5 lít được hàn vào một động cơ điện 33 kilowatts. Nếu phối hợp cả hai sẽ có công suất 98 mã lực. Khác với Civic Hybrid, với 1 gallon xăng, chiếc Prius Hybrid chạy được 45 dăm trên xa lộ nhưng chạy được 52 dặm trong thành phố vì loại xe nầy khi xe chạy chậm, động cơ điện chạy thay cho động cơ nổ. Khi xe chạy chậm, động cơ nổ tự động tắt và động cơ điện tự động thay thế, ưu điểm khi bị kẹt xe trong giờ tan sở. Điểm khác biệt khác là Prius Hybrid khởi động bằng động cơ điện, khi xe chạy trên 11 MPH, động cơ nổ mới hoạt động. Chiếc Prius Hybrid thải ít khí ô nhiễm hơn Civic Hybrid, êm hơn nhưng chật hơn. Giá ban đầu của Prius Hybrid là $20.480 US.

Sau khi đã qua các thí nghiệm về độ hư hại (crash test), Toyota Sienna được xếp vào loại xe minivan an toàn nhất (5 sao) và chiếc Toyota 4Runner được xếp vào loại xe SUVs an toàn nhất (5 sao) trong các loại xe, Toyota Avalon, Toyota Camry được xếp vào loại xe Mid-size an toàn nhất (5 sao). Đây là những thành công đáng kể của hãng Toyota.

Trên thương trường, xe của hãng Toyota được cho là bền nên được ưa chuộng bởi một số khách hàng. Tuy nhiên, theo người viết, trên vấn-đề thương mãi, mỗi công-ty có một quan-niệm khác nhau về kinh-doanh cũng như về sản-xuất. Đối với khách hàng cũng vậy, mỗi người có một sở thích riêng đối với chiếc xe họ xử dụng đôi khi họ ít quan tâm đến giá tiền.

Hãng nào cũng muốn làm ăn phát-đạt nhưng còn phải lệ-thuộc nhiều yếu-tố khác nữa. Và trong kinh-doanh, muốn sống còn, phải chạy theo thị-hiếu của khách hàng.

Với câu hỏi “Xe Mỹ, xe Nhật, xe Âu châu, xe nào tốt hơn?”, câu trả lời là “Tùy ở từng khách hàng”.

Lê Chánh Thiêm
2006.