Trong đời sống hàng ngày, từ gia đình đến xã hội, chúng ta cần phải giao tiếp với mọi người, trong nhiều trường hợp khác nhau như: trò chuyện, vui chơi, làm việc, buôn bán, và nhiều loại dịch vụ trao đổi khác nhau, v.v... Cho nên, giữa con người có những hành động, và phản ứng liên đới với nhau, trong những mối liên hệ cá nhân, và những mối liên hệ đoàn thể.

Trong khi nhiều vấn đề phức tạp, và mâu thuẫn của đời sống là nhũng nguyên nhân đưa đến những xung đột giữa con người. Vì vậy, việc chung sống thân thiện giữa con người với nhau là một vấn đề quan trọng. Cũng như, mỗi người chúng ta cần phải biết cách sống như thế nào để được hòa thuận với mọi người, trên căn bản cá nhân, cộng đồng quốc gia và quốc tế. Xuyên qua sự quan sát những giao tiếp giữa con người, chúng ta có thể nêu lên câu hỏi như sau:

- Tại sao một số người dễ kết bạn với hầu hết mọi người họ gặp, trong khi những người khác chỉ có một ít bạn mà thôi? –Có phải khi được sinh ra, người ta đã được ông trời định sẵn cho người này có nhiều tình bạn hữu, còn người kia thì quá ít không?

Theo các nhà tâm lý, những người dễ kết bạn với hầu hết mọi người họ gặp, chỉ vì cách cư xử “dễ thương, đáng yêu mến” của họ được lòng mọi người. Vừa nghe qua, mặc dù đơn giản, bình thường, nhưng cách sống để được người ta nhận thấy “dễ thương, đáng yêu mến”, hàm chứa nhiều đức tính sống động, đòi hỏi con người cần phải quan tâm và trau dồi.

Sau đây là một số đề nghị căn bản của các nhà tâm lý giáo dục, để chúng ta cùng suy nghiệm và ứng dụng nhằm tiến đến một cuộc sống hòa thuận với mọi người.

1- NÊN TẬP TÍNH TỐT MỌI NGƯỜI YÊU THÍCH:

Qua cách sống từ những người được lòng thương mến của những người khác, chúng ta sẽ nhận thấy, phần đông, ho có những đức tính tốt như sau:

1.1- Nghĩ Và Nói Tốt Về Ưu Điểm Của Người Khác:

Thông thường, chúng ta ưa thích những người, mà họ ưa thích chúng ta. Bởi thế, một cách để được ưa thích là nên phát triển thói quen nghĩ tốt và nói tốt về người khác qua những ưu điểm của họ. Mặc dù con người không ai có thể hoàn hảo, nhưng hầu hết mọi người đều có ít hoặc nhiều ưu điểm. Chúng ta nên tha thứ những khuyết điểm, để nghĩ tốt và nói tốt về họ qua những ưu điểm của họ. Nếu chúng ta làm được như thế, chúng ta sẽ chiếm được cảm tình thân thiện của họ.

1.2- Nên Đối Xử Tốt Với Mọi Người:

Trong việc đối xử với mọi người, chúng ta nên có lòng tốt, rộng lượng, quan tâm đến họ, giúp đỡ, ân cần,...Thực tế, chúng ta đều biết và thường chọn những người bạn có lòng tốt giúp chúng ta an tâm dễ chịu, và vui vẻ. Chúng ta thích những người mà họ mang những hứng thú đến cho đời sống chúng ta. Họ tử tế một cách thành thật đối với chúng ta. Tại sao chúng ta không thực hiện những việc như thế, đối với những người khác, để chúng ta chiếm được cảm tình thân thiện với họ.

1.3- Nên Tự Mở Rộng Tâm Trí Để Thông Cảm Người Khác:

Trong mọi hoàn cảnh liên hệ với người khác, chúng ta nên có tinh thần khách quan. Chúng ta nên tự đặt mình vào hoàn cảnh của người khác, và những sự việc xảy ra đối với họ, để thông cảm với họ.

Trong cuộc nói chuyện với người khác, chúng ta nên tránh việc tự cho mình là trung tâm điểm (tính ích kỷ), không nói nhiều về cái tôi, và không độc thoại. Trong tinh thần niềm nở, và thông cảm với người đối thoại, chúng ta nên biết lắng nghe và quan tâm đến những gì họ nói. Tâm và trí của chúng ta luôn luôn mở rộng, để thông cảm và hòa đồng với người khác. Từ đó, chúng ta sẽ chinh phục được lòng thiện cảm của họ đối với chúng ta.

1.4- Nên Tham dự Những Sinh Hoạt Tiêu Khiển Với Người Khác:

Chúng ta luôn luôn có sự thú vị khi chúng ta tạo sự quen biết với người khác, qua việc cùng chia sẻ sinh hoạt tiêu khiển với họ. Thí dụ: Tham dự chơi chung trong các môn thể thao như: bóng bàn, bóng rổ, bơi lội; cùng ngồi nói chuyện vui đùa,... Nếu chúng ta có sự hiểu biết và năng khiếu trong những sinh hoạt tiêu khiển khác nhau, chúng ta sẽ có lợi thế để được làm quen với nhiều người khác nhau, trong những lãnh vực khác nhau. Những người mới làm quen này có thể trở nên những người bạn của chúng ta. Mặc dù họ không thể mang tình thân hữu hàng ngày cho chúng ta, nhưng họ sẽ là một phần vui vẻ trong đời sống, khi họ cùng chia sẻ những sinh hoạt tiêu khiển với chúng ta.

1.5- Nên Biết Tự Điều Chỉnh Để Hòa Hợp Với Người Khác:

Để hòa hợp với người khác, chúng ta không nên cố chấp, nhất định mọi việc phải theo đường lối riêng của chúng ta. Hơn nữa, chúng ta nên biết quan tâm đến những quan tâm và ý kiến của người khác, cũng như những trở ngại của họ, để chúng ta thông cảm và tự điều chỉnh thích nghi với họ. Thông thường, để được vui vẻ cho cả hai bên, những mối giao thiệp giữa con người cần phải có hai chiều. Thí dụ: giữa đôi bên phải có qua và có lại; có cho và có nhận. Giữa hai người càng tương đắc thì càng có sự tương đồng qua lại giữa sự cho và nhận.

1.6- Nên Tập Sống Lạc Quan Và Tích Cực:

Để tập sống lạc quan và tích cực, chúng ta nên bắt đầu bằng việc tìm hiểu những người bạn của chúng ta, để xem những gì có thể làm họ vui thích. Việc này luôn luôn là một khí cụ giúp ích trong việc khám phá ra cách làm cho chính chúng ta trở nên người vui thích. Hơn nữa, đời sống chúng ta càng có nhiều thú vị càng tốt, nên tránh những việc buồn chán tiêu cực, nên có nhiều sinh hoạt hợp với sở thích chúng ta thay vì chỉ có một số ít giới hạn, nên vui thích trong việc làm hàng ngày, nên giữ tâm trí linh hoạt và mở rộng kiến thức bằng việc đọc sách, trò chuyện với nhiều người khác nhau, và tìm hiểu những việc xảy ra chung quanh đời sống chúng ta. Tóm lại, đời sống lạc quan tích cực của một người dễ chiếm được thiện cảm của người khác.

2- TRÁNH TÍNH XẤU MỌI NGƯỜI KHÔNG THÍCH:

Có một số tính xấu mọi người không thích, vì chúng gây ra những trở ngại cho người ta. Nếu chúng ta biết và tránh được những tính xấu này, chúng ta sẽ không làm phiền lòng những người khác. Sau đây một số tính xấu mà mọi người không thích:

2.1- Tránh Tự Làm Mất Niềm Tin Cậy Đối Với Người Khác:

Trong việc giao tiếp giữa con người, nếu chúng ta thực hiện đúng theo những lời giao hứa với người khác, họ sẽ có niềm tin cậy nơi chúng ta. Trái lại, nếu chúng ta thất hứa với họ, họ sẽ không tin cậy, và không có thiện cảm với chúng ta. Thí du: Nên hoàn trả số tiền nợ đúng vào ngày hứa trả cho chủ nợ. Nếu bạn có cuộc hẹn vào ba giờ, bạn nên đến nơi hẹn đúng giờ; hoặc bạn không thể đến đúng giờ hẹn, bạn nên thông báo trước cho người được hẹn biết lý do trễ hẹn và bao lâu bạn sẽ đến. Hầu hết, mọi người đều không thích, và không có thiện cảm với những người không giữ lời hứa, và thường đến trễ giờ hẹn.

2.2- Tránh Tính Hay Tranh Cãi:

Một người có tính hay tranh cãi, dù chỉ một bất như ý rất nhỏ, thường tạo nên một gây gổ với người khác. Một người có thói quen hay sinh sự thường gây nên những phiền phức, và mệt mỏi cho chính họ và những người khác. Vì vậy, hầu hết những người không thích tranh cãi sẽ tránh xa họ trong những cuộc chuyện trò tương lai.

2.3- Tránh Tính Thô Lỗ, Khiếm Nhã:

Một số người thích làm chướng tai người nghe với những lời nói thô tục, đùa giỡn khiếm nhã, hoặc ngụ ý xuyên tạc, nhằm tự cảm thấy mình quan trọng. Thật ra, những lời nói thô tục, khiếm nhã sẽ tạo cho người nghe một phản ứng khó chịu, và cảm tưởng bất thiện về người nói. Do đó, để gây thiện cảm với người khác, chúng ta nên tránh sự thô lỗ, bất lịch sự, đối với những người chung quanh.

2.4- Tránh Tính Mỉa Mai, Chế Nhạo Người Khác:

Những hành vi mỉa mai hay lời chế nhạo thường gây nên sự phản kháng của hầu hết mọi người. Bởi vì chúng ngầm đánh giá thấp kém, và thường làm tổn thương đến người bị chế nhạo. Vì vậy, chúng ta nên tránh hành vi mỉa mai, lời chế nhạo, để khỏi mất bạn, vì làm họ buồn.

2.5- Tránh Tính Hay Khoe Khoang Và Ồn Ào:

Tính khiêm hạ thường được đề cao trong giao tiếp giữa con người. Cho nên, chúng ta nên tránh những hành vi phô trương, lời nói khoe khoang quá sự thật, hay tính ồn ào như cười nói lớn tiếng, nhằm để gây sự chú ý của người khác; bởi vì chúng sẽ gây cho người ta đánh giá thấp, và không thiện cảm đối với chúng ta.

2.6- Tránh Tò Mò, Dọ Hỏi Chuyện Người Khác:

Khi một người hay tò mò, thích dọ hỏi những việc làm của đồng bạn, người này đang vi phạm vào lãnh vực cá nhân của người khác. Bởi vì mỗi người đều có sự riêng tư cá nhân cần được bảo vệ. Thí dụ: Những câu hỏi như:

- Đêm hôm qua anh đi đâu?
- Tiền lương mỗi tháng anh làm được bao nhiêu?
- Cái áo anh mua với giá bao nhiêu?

Có những người muốn thỏa mãn tính hiếu kỳ của họ, mà khiến cho chúng ta lấy làm khó chịu. Bởi vì chúng ta cũng có những việc riêng tư, chúng ta không thích có người khác tò mò đến việc của chúng ta.

2.7- Tránh Tính Hay Công Kích Người Khác:

Một hình thức của tính hay công kích là xu hướng để quở trách hay phê bình khi người khác lầm lỗi. Một hình thức khác là tính hống hách và thống trị cũng làm mất lòng người ta. Tính hay công kích ít có hiệu quả trong việc ra lệnh cho người khác, nhưng thường đưa đến sự chống đối của người ta. Cho nên, một trong những tính chất của tình bạn thân mật là sự giúp đỡ hỗ tương để sửa sai lẫn nhau, mới có thể xây dựng con người trong tình thân thiện.

Ngoài ra, tại sao có những người hấp dẫn gây sự chú ý tức khắc ở những người mới gặp lần đầu? Dĩ nhiên, họ có những cách thức thu hút khác khiến người ta chú ý đến. Bởi vì họ có những đặc điểm gây được ấn tượng sâu đậm vào người mới gặp lần đầu. Sau đây là 5 nguyên tắc gây nên ấn tượng để thu hút sự chú ý của người khác:

-5 Nguyên Tắc Gây Ấn Tượng Sâu Nơi Người Khác:

1- Giữ thân thể và trang phục được sạch sẽ.
2- Giữ sức khỏe được lành mạnh.
3- Giữ sự biểu lộ vui tính và thân mật.
4- Giữ nhân cách lịch sự với mọi người.
5- Giữ ý tưởng thận trọng trước khi nói và hành động

Tóm lại, để sống hòa thuận với mọi người, một số đề nghị nêu trên nhằm giúp chúng ta quan tâm đến sáu việc nên làm, và bảy việc nên tránh như sau:

- SÁU VIỆC NÊN LÀM:

1- Nên nghĩ và nói tốt về ưu điểm của người khác.
2- Nên đối xử tốt với mọi người.
3- Nên tự mở rộng tâm trí để thông cảm người khác.
4- Nên tham dự sinh hoạt tiêu khiển với người khác.
5- Nên biết tự điều chỉnh để hòa hợp với người khác.
6- Nên tập sống lạc quan và tích cực.

- BẢY VIỆC NÊN TRÁNH:

1- Tránh tự làm mất niềm tin cậy đối với người khác.
2- Tránh tính hay tranh cãi.
3- Tránh tính thô lỗ, khiếm nhã.
4- Tránh tính mỉa mai, chế nhạo người khác.
5- Tránh tính hay khoe khoang, ồn ào.
6- Tránh tính tò mò, dọ hỏi chuyện cá nhân người khác.
7- Tránh tính hay công kích người khác.

VŨ ĐỨC Âu Vĩnh Hiền