Thân Tặng Các Bạn Thanh Niên Nam Nữ Việt Nam Bốn Phương Trong Tinh Thần “Sống Khỏe Để Phụng Sự Xã Hội”
VŨ ĐỨC Âu Vĩnh Hiền.


Tuổi thanh niên bắt đầu vào khoảng thời gian từ 15 đến hết tuổi 19. Thời kỳ thanh niên được chia làm hai giai đoạn: Tiền Thanh Niên từ tuổi 15 - 17, và Hậu Thanh Niên từ tuổi 18 - 19. Đây là thời kỳ có nhiều thay đổi về tâm sinh lý, để chuẩn bị thành nhân trong tương lai, cho một cuộc sống mới, với những vai trò mới đầy hứa hẹn như: người phối ngẫu, cha mẹ, và làm việc sinh sống,... Trong lúc điều chỉnh để thích nghi với những thay đổi mới, tuổi thanh niên phải đối diện với nhiều khó khăn, và thử thách.

A- NHỮNG THAY ĐỔI TÂM SINH LÝ:

Hầu hết thanh niên, trong giai đoạn tuổi từ 15 đến 19, tâm sinh lý được phát triển cao độ, và điều kiện sức khỏe ở tình trạng tốt. Về thể chất, gân thịt nẩy nở và có sức mạnh, da vẽ mịn hồng, các giác quan sắc sảo, tâm trí minh mẫn. Đồng thời, sự nhanh nhẹn, sức nặng, và chiều cao của thân thể cũng được gia tăng. Hơn nữa, các hệ thống tuần hoàn máu, hô hấp, và các nội tạng có một sức khỏe dự trữ to lớn. Vì thế, tuổi thanh niên có thể chịu đựng lâu dài, vượt qua sự giới hạn thể chất trong lúc làm việc hay tập thể dục. Ngoài ra, do sức khỏe sung túc, thời kỳ thanh niên là tuổi có nhiều nhu cầu ham muốn tình dục.

Về tinh thần, trong sự phát triển cá tính, tuổi thanh niên bắt đầu mong ước có một hình ảnh sống lý tưởng, mang đặc tính riêng của mình, và một địa vị được chấp nhận trong xã hội. Ngoài ra, tình thân hữu đóng một vai trò không thể thiếu được ở tuổi thanh niên. Từ hai đến ba người bạn thân tình, rồi tiến dần đến một nhóm đông gồm nhiều bạn thân. Lúc đầu, nhóm bạn gồm những thành viên đồng phái. Về sau, họ kết hợp cả nam lẩn nữ, mà họ đã gặp nhau trong những năm học sau cùng ở bậc trung học. Trong dịp gặp gỡ tự nhiên nầy, họ bắt đầu khám phá ra sự liên hệ tình cảm giữa những bạn khác phái. Từ đó, họ bắt đầu có những niềm tin tưởng, và giá trị về hành vi tính dục trai gái. Sau đó, họ tiến đến những mối ước hẹn, và phát triển dần những năng khiếu xã giao hữu ích, an toàn cho mối liên hệ trai gái. Những nhóm thân hữu nầy cũng là nơi giúp cho tuổi thanh niên phát triển tinh thần tự hiểu biết, học tập đối phó với những cảm giác mạnh, giải quyết những vấn đề hòa giải khó khăn, và bắt đầu phát triển tinh thần tự tin. Đối với tuổi thanh niên, việc được ưa thích, được chấp nhận, và được định giá trị bởi người khác; cùng với việc tự cảm giác nhận biết mình là con người hữu dụng, xứng đáng trong xã hội loài người. Tất cả những điều vừa kể trên đều là những khát vọng hữu ích của tuổi thanh niên nam nữ, được mang đến từ tình giao tiếp thân hữu.

Với nhiều thay đổi lớn về tâm sinh lý trong thời thanh niên, cho nên, mối liên hệ giữa cha mẹ và tuổi thanh niên cũng chịu nhiều ảnh hưởng, và làm cho sự thông cảm tốt đẹp giữa đôi bên trở nên khó khăn. Do đó, sự kém hiểu biết với nhau có thể tạo cho tuổi thanh niên và gia đình thân nhân cảm thấy bất lực, và thất vọng. Để tránh tình trạng đáng tiếc nầy, giữa đôi bên nên lắng nghe với nhau, và cố gắng giãi bày tâm sự, quan điểm cá nhân của mình, trong tinh thần thương yêu, và rộng lòng tha thứ cho nhau.

Hơn nữa, tuổi thanh niên nên nhớ rằng việc tạo cho mình sự độc lập, không có nghĩa là tự mình cắt đứt mối liên hệ với những người khác. Điều quan trọng nên biết rằng khi nào, và bằng cách nào tuổi thanh niên cần đến sự giúp đỡ của những người khác. Nếu có những vấn đề không thể thảo luận với cha mẹ, tuổi trẻ còn có thể nhờ đến sự hướng dẫn, và sự giúp đỡ của ông bà, chú bác, cô dì, thầy cô giáo, và các chuyên viên cố vấn tâm lý.

B-CẢM GIÁC VUI BUỒN:

Vào lúc đầu của thời kỳ thanh niên, có một số trẻ rơi vào tình trạng kém thích ứng với sự biến chuyển mới trong đời sống. Đặc biệt, những trẻ lúc còn thơ ấu đã có sự suy kém nầy, và khuynh hướng buồn khổ nhất của chúng đã kéo dài qua thời kỳ thanh niên. Những nỗi buồn khổ nầy thường đến từ những nguyên nhân thuộc cá tính hơn là môi trường sinh sống. Thí dụ, nguyện vọng của chúng có tầm mức cao xa, không thực tế đối với khả năng, đến khi chúng thất bại không đạt được nguyện vọng. Chúng trở nên bất mãn với chính bản thân mình, và có thái độ chán nản tự rút lui. Cũng như, chúng ít khi nghĩ đến việc sửa chữa, điều chỉnh lại nguyện vọng trở nên thực tế cần thiết hơn.

Tuy nhiên, khi đối diện với vấn đề, một số thanh niên, có khả năng và tự tin, đã giải quyết vấn đề được thành công, mà không cần sự giúp đỡ của người lớn. Cho nên, niềm tự tin về khả năng của chúng được gia tăng. Từ đó, sự buồn khổ của chúng dần dần bị suy giảm, và kém mãnh liệt hơn.

Khi chúng tiến vào tuổi ở cuối trung học đệ nhị cấp, lúc thanh niên ở gần tuổi chín mùi 19, chúng có vẻ và hành động giống như người lớn hơn trẻ nít. Sau đó, những niềm vui vẻ hạnh phúc dần dần xuất hiện, có nhiều tác dụng xóa mờ những nỗi buồn đau khổ của năm đầu ở thời kỳ thanh niên.

Ngoài ra, với khả năng hoàn thành những nguyện vọng thực tế, và nếu chúng tạo thêm được sự chấp nhận, và tình thương từ người khác, chúng sẽ có cơ hội hạnh phúc lớn hơn. Đặc biệt, điều quan trọng để nhận thức rằng việc hội nhập vào những nhu cầu của tuổi thanh niên, trong ba yếu tố về hạnh phúc như: sự thành đạt, chấp nhận, và tình thương từ những người khác, có thể tùy thuộc vào môi trường sinh sống, và chính bản thân của chúng. Đây là sự thật đối với mọi lứa tuổi trong cuộc đời. Tuy nhiên, đặc biệt với tuổi thanh niên, khi những cá nhân nầy còn phải tùy thuộc vào gia đình cha mẹ, chúng không thể có khả năng kiểm soát được môi trường sinh sống, cho đến khi chúng có khả năng vào tuổi thành nhân người lớn.

C- DINH DƯỠNG VÀ THỂ DỤC:

Cơ thể thanh niên đang trên đà tăng trưởng và cần có một năng lượng dinh dưỡng thích nghi hàng ngày. Đồ ăn thức uống nên có tính chất tươi tốt khỏe mạnh. Thanh niên nên ăn ít chất béo, ăn nhiều rau cải có chứa chất sơ (fiber), nhằm ngăn ngừa chứng bệnh về tim mạch, và giảm nguy hiểm chứng phát triển ung thư ruột già trong tương lai. Những sinh tố A, C, và E có thể giúp ngăn ngừa chứng phát triển bệnh ung thư. Do đó, hàng ngày nên dùng nhiều trái cây rau cải, vì trong thực vật có chứa một số lượng lớn những loại sinh tố nầy.

Việc năng tập thể dục là điều tốt cho sức khỏe của tuổi trưởng thành. Môn đi bộ, và chạy nhẹ rất có ích lợi để giúp làm chậm lại sự suy thoái của hệ thống gân thịt, và bộ xương. Theo nghiên cứu, việc tập thể dục thường xuyên lúc tuổi trẻ có thể giúp ngăn ngừa chứng bệnh tim và chứng rỗng xốp xương khi vào tuổi cao niên.

D- PHÒNG BỆNH VÀ SỐNG AN TOÀN:

Song song với việc chăm sóc tốt về dinh dưỡng và thường xuyên tập thể dục, tuổi thanh niên nên chú ý đến việc ngăn ngừa những bệnh trạng như: HIV/AIDS, ung thư và tim mạch, bằng cách sửa đổi quan niệm, và thói quen sống hàng ngày nếu nhận thấy sức khỏe bản thân không được tốt. Về tình dục, nam nữ nên dùng bao cao su để đề phòng các bệnh phong tình, truyền nhiễm HIV/AIDS, và tránh làm tình với những người có mức độ nhiễm bệnh cao. Để giảm thiểu chứng ung thư cổ tử cung, phụ nữ nên giữ an toàn tình dục bằng mọi cách, và nên dùng thuốc ngừa thai để tránh tình trạng mang thai ngoài ý muốn. Nếu nghi ngờ có yếu tố nhiễm bệnh, thanh niên nam nữ nên để bác sĩ khám nghiệm và điều trị; cũng như định kỳ, nên gặp nha sĩ để khám răng, và bác sĩ để thử nghiệm về các mức độ: áp huyết (blood pressure), mỡ trong máu (cholesterol), đường trong máu (blood sugar).

Tùy theo thời gian miễn nhiễm và nhu cầu sức khỏe, thanh niên nên tham khảo với bác sĩ để biết thêm việc chích ngừa các bệnh như: viêm gan A & B (Hepatitis A&B), viêm phổi (Pneumonia), viêm màng não (Meningitis), uốn ván (Tetanus), bạch hầu (Diphtheria), đậu mùa (Chickenpox),...

Ngoài ra, thanh niên nên tránh việc dùng rượu, thuốc lá, vì đó là độc tố nguy hiểm gây nên các chứng bệnh ung thư cho phổi, miệng, thực quản, và bao tử. Hơn nữa, việc dùng các thuốc hóa chất, cần sa, ma túy sẽ giết chết cuộc đời thanh niên trong sự hành hạ thể chất và tinh thần.

Hơn nữa, cha mẹ nên cảnh giác, và quan tâm đến tuổi thanh niên về những dấu hiệu tinh thần như: đau khổ, thất vọng, chán đời, có ý tưởng muốn tự tử,... Theo thống kê, trong mười người tự tử, có một người ở tuổi thanh niên từ 15 đến 19 tuổi. Ngoài ra, việc thay đổi thái độ cư xử khác thường cũng có thể là dấu hiệu nghiện thuốc cần sa ma túy, hay nghiện rượu. Tính đa nghi, chứng hoang tưởng và những thay đổi cá tính kỳ quái có thể là những dấu hiệu của chứng bệnh tâm thần trầm trọng như chứng bệnh loạn thần kinh (Schizopherenia).

Về môi trường sống an toàn, một số các sinh hoạt thể thao ngầm chứa nhiều nguy hiểm như leo núi, trượt tuyết, săn bắn dưới biển,... trước khi tham dự, thanh niên nên được học tập và trang bị an toàn. Tại Hoa kỳ, hàng năm có khoảng 30% thanh niên lái xe bị tử nạn, dưới ảnh hưởng của rượu, và thuốc kích thích hóa học. Cho nên, để tránh những nguy hiểm sai lệch thần kinh não bộ, thanh niên không nên lái xe, trong lúc cơ thể đang bị ảnh hưởng của rượu hoặc thuốc kích thích. Ngoài ra, khi ngồi trên xe, mọi người nên biết cách dùng trợ cụ an toàn như: đội mũ an toàn trên xe mô tô hai bánh, dây nịt an toàn trên xe hơi.

Tóm lại, thời kỳ thanh niên bắt đầu từ tuổi 15 đến 19 và được chia làm hai giai đoạn: Tiền Thanh Niên và Hậu Thanh Niên. Đây là thời kỳ quan trọng trong lúc trưởng thành.

Về thể chất, hình dáng cơ thể của nam nữ được phát triển. Thí dụ chiều cao và sức nặng thân thể được gia tăng, cùng tỷ lệ cân xứng với những bộ phận khác trong cơ thể. Vì vậy, người thanh niên cần có một chế độ dinh dưỡng tốt và tập thể dục thường xuyên để thích nghi với sự tăng trưởng của cơ thể, đang có một sức khỏe sung túc.

Về tinh thần, tuổi thanh niên có nhiều biến đổi mới về tâm lý. Thí dụ như có nhiều ước vọng để tìm cho mình những đặc tính lý tưởng hão huyền, trước ngưỡng cửa của tuổi thành nhân. Do đó, tuổi thanh niên là thời kỳ đầy xúc cảm, căng thẳng tinh thần, và có nhiều cảm giác buồn hơn vui; nhất là ở tuổi tiền thanh niên. Hơn nữa, những dấu hiệu về bệnh tâm thần có thể xuất hiện qua những hiện tượng đau khổ, thất vọng, chán đời,...Do đó, bậc làm cha mẹ nên đề cao cảnh giác, lưu tâm đến con trẻ trong những trường hợp nầy.

VŨ ĐỨC Âu Vĩnh Hiền.