Giới thiệu:

Ban Điều hành nhận được email của tác giả gởi lời kêu cứu sau đây, nhờ phổ biến trên website www.nuiansongtra.net.
Xin giới thiệu đến đồng hương & thân hữu Quảng Ngãi khắp nơi cùng độc giả.

Ban Điều Hành.

- - - - - - - - - -

S.O.S SÔNG TRÀ-KHÚC
Lệ Dân

Chính quyền tỉnh Quảng Ngãi có kế hoạch vào tháng 6/2009 sẽ khởi công xây một đập dâng ngang sông Trà. Theo thiết kế, con đập có chiều dài hơn 800m, cao 3,15m chắn ngang sông Trà khoảng 1km phía đông cầu Trà Khúc. Văn bản dự án cho rằng con đập có tác dụng ngăn lũ, điều tiết mực nước nổi và làm tăng độ cao và trữ lượng nước ngầm ở lưu vực, cải tạo khí hậu và làm điểm vui chơi cho cư dân giàu ở thành phố, đồng thời tạo điều kiện phát triển giao thông thủy.

Tất cả những kết luận ấy dựa trên những số liệu và tính toán có chủ ý, duy ý chí, thuộc tư duy cấp dự án cần đầu tư bằng mọi giá và không có tính thuyết phục.

 
Buổi sáng dưới cầu sông Trà Khúc. Nguồn: mientrung.com  (Trích từ Đàn Chim Việt Online)

Đây là công trình có vốn xây dựng khoảng 230 tỉ đồng từ ngân sách nhà nước, tức của toàn dân, chưa từng có với tất cả dòng sông cả nước nói chung và miền trung nói riêng (đặc sản Quảng Ngãi).

Ngoài sự không thuyết phục về mục tiêu, ý nghĩa, tác động xã hội và môi trường đã nói ở trên, thực chất việc xây con đập là sự thể hiện quyền lục của nhà nước cấp tỉnh trong việc dùng tiền công để làm một công trình có mục đích tiêu tiền, tạo điều kiện hưởng lợi cho những nhà thầu xây dựng, phục vụ nhu cầu mát mẻ vui chơi của bộ phận dân cư giàu có, có điều kiện sống cao hơn (quan chức và giới doanh nhân thương gia ăn theo) ở khu vực đô thị.

Việc xây dựng không tính đến sự tác động đến dòng sông bình thường đã là hình ảnh, biểu tượng văn hoá của người dân Quảng Ngãi, đã đi vào ký ức và thi ca; cũng không tính đến sự tác động môi trường do nước biển dâng vì thay đổi khi hậu mà dự kiến là sẽ cao hơn khoảng 0,5m vào năm 2050 tại khu vực ven biển miền Trung; không tính đến sự thay đổi địa lý sinh thái và chu kỳ sinh thái, sinh sản phân bố suốt dòng sông của những loại thủy sản truyền thống như cá bống - cá thày bai; không tính đến sinh nhai của 5 vạn cư dân phía sau đập với những mục đích hiện có đối với dòng sông như thủy lợi, đánh bắt ốc, don hến, khai thác vật liệu xây dựng, tắm giặt.

Thế hệ trẻ em phía sau đập không còn dòng sông, bến nước với vị trí bình thường để bơi tắm, nghịch đùa, hẹn hò và yêu nhau. Cũng không biết dòng nước sau khi đã được người dân thành phố thưởng lãm rồi sẽ có chất lượng như thế nào trong khi điều chắc chắn là lượng bồi tích phù sa hàng năm bổ sung cho những cánh đồng phía dưới sẽ không còn. Đó là chưa nói đến nguy cơ và hậu quả của những sự cố kỹ thuật xảy ra khi lũ về mà hệ thống thoát bị hỏng (không thể nói là tuyệt đối không xảy ra, cả với những nhà máy điện hạt nhân) hoặc những hư hỏng dứt khoát phải có khi hàng nghìn tấn rác củi đổ xuống khi mùa lũ về.

 
Nước lên ở sông Trà Khúc. Ảnh: Võ Minh Huy. Nguồn: tuoitre.com.vn (Trích từ Đàn Chim Việt Online)

Chúng tôi, những người dân Quảng Ngãi thiết tha yêu mến quê mình, muốn dòng sông cứ bình thường như vậy với thế hệ chúng tôi và cũng vậy với thế hệ tương lai, thấy rằng công trình chẳng cần thiết chút nào. Chúng ta đã hy sinh dòng sông cho đập thủy lợi Thạch Nham ở đầu nguồn để bảo đảm có đủ lương thực cho tỉnh rồi. Có con đập dâng cũng không làm cho GDP Quảng Ngãi tăng lên hoặc người dân bớt nghèo đi. Con đập chẳng thu lại được đồng tiền nào, chưa nói đến hàng năm lại phải tiêu tốn thêm cho quản lý, bảo dưỡng, gia cố, sửa chữa, khắc phục những sự cố mà thiết kế chưa tiên liệu hết. Những đồng tiền đó nên xây nhà cho người nghèo, giúp đỡ người tàn tật, làm mới những ngôi trường miền núi. Một tỉnh hàng năm phải xin bổ sung ngân sách từ trung ương và hiện có số huyện miền núi nghèo chiếm 1/10 cả nước không thể dùng 230 tỉ đồng cho một công trình làm cảnh cho một bộ phận không lớn cư dân.

Chúng tôi thiết tha kêu gọi những người dân Quảng Ngãi khắp nơi hãy nghiên cứu để phản biện, bày tỏ tâm tư chủ kiến của mình để Quảng Ngãi không rơi vào qui luật đầu tư với bất cứ giá nào, khai thác tài nguyên với bất cứ giá nào mà kết quả là sự không còn hoặc sự méo mó của dòng sông.

Lệ Dân

(Quảng Ngãi)

- - - - - - - - - - - - - -

Bài nầy cũng được đăng trên “Đàn Chim Việt Online”, với 3 ý kiến phản hồi, như sau:

3 Responses to "S.O.S Sông Trà Khúc"

* Tôn Thất Tuệ at 05 Jun 2009 12:46:57 AM EDT

Tôi luôn luôn kinh hãi khi nghe chính quyền VNXHCN mở mang cái gọi là làm cho đẹp như bãi biễn, chân suối v.v... vì không nghiên cứu thẩm mỹ, chỉ lấy lợi như làm nhà chỉa ra mặt sông Hương.

Để có một ý niệm hình dáng tương lai sông Trà Khúc xin đọc trên diễn đàn nầy bài của Hùynh Thục Vi: Một dòng sông chết, dòng Thạch Bàn Quảng Nam, không xa Trà Khúc bao nhiêu. Cái hồ tương lai sẽ chẳng mấy chốc đen sì như sông Thị Nghè Saigon, hầm rác vĩ đãi. Mỹ đã công nhận sai lầm khi làm các đập lớn vì nó phá hủy cả một môi hệ (ecosystem), họ đã bắt đầu phá trả lại thiên nhiên cái thiên nhiên sẵn có. Chỉ có những nước CS như Tàu mới chận đập Dương Tử, chôn vùi di tích lịch cử và nếp sông văn hóa. Mùa nước khô từ đập mới xuống cửa biển, cát sẽ long lanh với vỏ chai Martell, Courvoisier.

Quãng Ngãi cần có đại công nghiệp về đường, nuôi sống ngành trông mía. Sản xuất từ cây mía đến ly cafe trong khách sạn. Kỹ nghệ kẹo bánh. Nó còn kéo theo ngành nghiên cứu về đường, về canh nông. Lợi tức sẽ sinh lợi tức.

Người Huế hay nói: hắn răng thì vác lẻ săn rứa. Kẻ có học muốn xây trường, kẻ ăn chơi tiền bạc cướp của kẻ khác thích xây sòng bạc xóm điếm. Xin nghỉ thử xem.
 

Đề nghị tác giả liên minh với các web như Phan Châu Trinh, Nghĩa thục Quảng Ngãi, Ninh Hòa, nhohuedqj936 v.v...

* tri do at 05 Jun 2009 9:58:22 PM EDT

Toi cung la cong dan viet nam. Hon nua que huong toi o tai huyen Binh Son - gan dau cau song Tra Khuc. Sau 75 toi ngoi hoc duoi mai truong xa hoi chu nghia. Toi van thich nhat bai tho cua tac gia Te Hanh. Nha tho lon, loi lac nhat cua nha nuoc minh. Chinh Thi si Te Hanh da viet mot bai tho: {Nho con song que huong...) tac gia la nguoi binh duong thuoc huyen binh son tinh Quang Ngai. Gio day con song Tra khuc da va dang bi nha cam quyen quay duc lam do ban hinh anh con song em dem, xanh biet ngay xua. Khong biet gio nay Te Hanh mot nguoi da co cong lao voi nha nuoc ...mot vi cach mang lao thanh. Ong ta se nghi gi? va co the noi len duoc tieng noi manh de ngan chan viec lam cua nhung nguoi cho la minh co quyen luc. Nhung rieng ca nhan toi gio day la mot cong dan viet nam dang song o nuoc ngoai. Nhung khi nghe duoc su bien doi mat mac cua que huong dat nuoc. Long toi cam thay rat dau va oan han nhung ke xam lang hoac co tinh bat tay de hong kiem vu loi cho rieng ca nhan va gia dinh minh.

* Nguyễn Hữu Viện at 05 Jun 2009 1:47:54 AM EDT

Chuyến này các quan tham quan đỏ lại tha hồ ăn bao trơn phong bì và rút ruột công trình theo luật TỨ-LỤC XHCN mô hình Trung Quốc công trình 230 tỉ đồng từ ngân sách nhà nước, tức của toàn dân
....
Nhớ chiều Thập Niên 70 ngang qua Sông Trà Khúc Trà Giang

Bãi uốn, sông như sầu quặn khúc
Tối chìm, gió tựa hơi rượu say
Cao Bá Quát

“Bao giờ núi Ấn hết tranh
Sông Trà hết nước anh đành xa em”

Trà Giang nỗi nhớ bâng khuâng
Hoàng hôn vàng nhạt pha màu cố nhân
Ráng mây bên cạn bên bồi
Lưng trời lấp lánh sao trời nước soi
Chuyện dòng sông chuyện ngàn năm
Viễn du giọt nắng cuối cùng viễn miên

* * *

“Bao giờ núi Ấn hết tranh
Sông Trà hết nước anh đành xa em”

Công trình chủ ý tiêu tiền
Bao trơn rút ruột huyên thuyên dân nghèo!
Hưởng lợi mát vui chơi theo
Trà Giang sinh thái bọt bèo còn đâu!
Sông Trà nước đục đổi mầu
Dòng sông bến nước nỗi sầu cư dân
Mùa lũ về tựa sóng thần
Hàng ngàn tấn rác gieo thân hạ nguồn

* * *

“Bao giờ núi Ấn hết tranh
Sông Trà hết nước anh đành xa em”

Lệ Dân Quảng Ngãi thiết tha
Trà Giang yêu dấu chiều tà còn đâu!
Từng ngang qua tuổi xanh đầu
Sông Trà luân vũ hai cầu vắt ngang
Ráng chiều phác nét hiên ngang
Thạch Bích róc rách suối ngàn thành nghiêng
Đêm trăng sáng cô láng giềng
Bến Tam Thương làm sao quên hỡi Người???

* * *

“Bao giờ núi Ấn hết tranh
Sông Trà hết nước anh đành xa em”

Phát nguồn từ Đông Trường Sơn
Tà dương Thạch Bích dòng sông uốn mình
Cô Thôn Cổ Lũy đêm trinh
Hẹn hò Cửa Đại trữ tình trùng khơi
Quê Hương còn đó muôn đời
Vẫn sông vẫn núi vẫn đèo vẫn em
Nắng hanh vàng rắc mộng thêm
Quái chiều ngũ sắc pha nền tàn phai.

Nguyễn Hữu Viện