Mở speakers ON, click vào mũi tên màu trắng để nghe âm-thanh.
Muốn OFF, click vào ô vuông (góc trái dưới cùng, cạnh hình tam giác).

ĐÀN CHIM THA PHƯƠNG
Sáng tác: Đức Huy
Ca sĩ: Ái Vân, Elvis Phương, Thế Sơn

GẶP LẠI MỘT NGƯỜI VIẾT BA BÀI THƠ
Nguyễn Thái Ất

Gặp lại một người viết ba bài thơ mà chẳng có bài nào về người tôi gặp, thế mới lạ! Đó là trường hợp của tôi và bạn Lê Văn Công, người bạn tri kỷ từ thời Phổ thông Trung Học ở Trường Trần Quốc Tuấn – Quảng Ngãi. Không viết bài nào nhưng cả hai chúng tôi đều hiểu rằng: “Vô trung sinh hữu” (trong cái không sinh cái có).

Thông thường thì những cuộc chia ly, kẻ đi người ở là nguồn cảm hứng muôn đời của thơ ca. Tôi xin điểm qua một vài đoạn thơ nói về việc này cho vui.

* Trịnh Cốc đời Đường có bài Hoài Thủy Biệt Hữu (Biệt bạn trên sông Hoài)

Dương tử giang đầu dương liễu xuân
Dương hoa sầu sát độ giang nhân
Sổ thanh phong địch ly đình vãn
Quân hướng Tiêu Tương, ngã hướng Tần.

Có người đã dịch:

Liễu xuân trên bến sông Dương
Trổ hoa cho khách sầu thương ngậm ngùi
Gió chiều như sáo hết vui
Tiêu Tương anh đến, tôi lui về Tần.

* Trong Chinh Phụ Ngâm, lúc chinh phụ tiễn chồng thì:

Đưa chàng lòng dặc dặc buồn
Bộ khôn bằng ngựa, thủy khôn bằng thuyền
Nước trong chảy lòng phiền khôn rửa.
Cỏ xanh thơm dạ nhớ khó khuây.
Nhủ rồi tay lại cầm tay
Bước đi một bước giây giây lại dừng.

* Trong Đoạn Trường Tân Thanh có nhiều đoạn thơ tả cảnh chia ly rất đặc sắc, xin ghi lại vài đoạn điển hình:

- Lúc Kim Trọng từ biệt Kiều về Liêu Dương hộ tang chú:

Dùng dằng chưa nỡ rời tay
Vầng đông trông đã đứng ngay nóc nhà
Ngại ngùng một bước một xa
Một lời trân trọng châu sa mấy hàng
Buộc yên quảy gánh vội vàng
Mối sầu xẻ nửa, bước đàng chia hai.

- Lúc Thúc Sinh từ biệt Kiều về quê thăm vợ cả (Hoạn Thư):

Người lên ngựa, kẻ chia bào
Rừng phong thu đã nhuốm màu quan san
Bụi hồng nhẹ cuốn chinh an
Trông người đã khuất mấy ngàn dâu xanh
Người về chiếc bóng năm canh
Kẻ đi muôn dặm một mình xa xôi
Vầng trăng ai xẻ làm đôi
Nửa in gối chiếc, nửa soi dặm trường.

* Nguyễn Bính thì quê mùa và thực tế hơn:

Cầm tay anh khẽ nói:
Khóc lóc mà làm chi
Hôn nhau một lần cuối
Em về đi, anh đi!

* Thâm Tâm thì rắn rỏi nhưng nội tâm thì dậy sóng:

Đưa người ta không đưa qua sông,
Sao có tiếng sóng ở trong lòng?
Ráng chiều không thắm không vàng vọt
Sao đầy hoàng hôn trong mắt trong?

* Huyền Kiêu thì cô liêu và tĩnh lặng:

Hiu hắt trăng khuya lạnh bốn bề
Ý sầu lên vút tới sao khuê
Quý thay giây phút gần tương biệt
Lưu luyến người đi với kẻ về

* Hoài Khanh thì hẹn hò tiễn biệt nhau có ở bên cầu của dòng sông nào đó hay không, mà để lại mấy vần thơ nghe xa vắng ngậm ngùi:

Rồi em sẽ ra đi như đã đến
Dòng sông xưa vẫn chảy xa mù
Ta dừng lại bên cầu thương dĩ vãng
Nghe giữa hồn cây cỏ mọc hoang vu.

Vâng, chẳng biết bao nhiêu là thơ ca có cảm hứng từ sự chia ly, kẻ đi người ở. Tôi không phải là nhà thơ, con cháu tôi gọi tôi là “chòi thơ”. Vì “chòi” thì bé bỏng hơn “nhà” nhiều lắm! Tuy vậy tôi rất thích thơ và đã cho ra đời một số bài thơ, trong số này có ba bài thơ đã sản sinh không phải từ cuộc chia ly nào mà từ việc gặp lại. Cơ duyên thế này: Vào năm 2007 tức bốn mươi năm sau ngày thôi học tại Trường Trần Quốc Tuấn (1967), nhân đọc tác phẩm “Quảng Ngãi Thơ Nhạc Họa” của Thầy Nguyễn Văn Hàm, thấy có tác giả Lê Văn Công, qua văn phong của bài, tôi đoán tác giả là bạn cũ của mình nên lần theo số điện thoại mà tìm, sau đó chúng tôi gặp mặt nhau. Rồi một hôm bạn Công đưa tôi đến dự cuộc họp mặt nhóm Cựu Học Sinh Trần Quốc Tuấn tại TP.HCM (năm 2007). Sau cuộc họp mặt này, tôi đã viết bài thơ “Nhớ Về Trường Xưa” đã đăng ở Tập Kỷ Yếu Thân Hữu 2011 và trên website nuiansongtra.net.

Sau đó bạn Công đã cho tôi số điện thoại của bạn Trương Thân. Rồi ba chúng tôi cùng gặp lại nhau. Bạn Thân học ở Trường Trần Quốc Tuấn với tôi ba năm và có một thời gian trọ học cùng nhà, ăn cùng mâm, học cùng bàn, ngủ cùng giường, tôi đã sáng tác bài thơ thứ hai: “GẶP LẠI BẠN XƯA”.

Và rồi cũng từ bạn Công, tôi liên lạc được với bạn Nguyễn Đình Bảo ở New Jersey, Hoa Kỳ. Bạn Bảo có bề dày học chung với tôi dài nhất, tổng cộng bảy năm cùng lớp tại Trường Trần Quốc Tuấn và đặc biệt tên tôi và tên bạn thường đứng liền nhau trong Sổ của lớp theo vần alphabet. Sau cuộc chuyện trò qua điện thoại tôi đã viết bài thơ “BỐN MƯƠI NĂM NGHE LẠI TIẾNG BẠN THÂN”.

Như vậy từ chỗ gặp lại một người là Lê Văn Công, tôi đã sáng tác ba bài thơ. Cả ba bài thơ đều khởi nguồn từ việc học tập tại mái trường thân yêu Trần Quốc Tuấn. Bài “NHỚ VỀ TRƯỜNG XƯA” đã đăng, nay xin ghi lại hai bài sau để cùng đọc cho vui (02 bài có ý tưởng và lời thơ gần giống nhau)

GẶP LẠI BẠN XƯA
(Riêng tặng bạn Trương Thân)

Bốn mươi năm gặp lại bạn Thân (1)
Quả đất xưa nay vẫn chuyển vần
Cho dẫu đường đời chia vạn nẻo
Đời ta đâu mãi mãi chia phân.

Giữa đất Sài thành gặp lại nhau
Thoáng trông dung mạo đã phai màu,
Thời gian ly cách nghe vời vợi
Tóc biếc giờ đây đã trắng phau.

Kỷ niệm ngày xưa dưới mái trường
Chung thầy, chung lớp tại cố hương (2)
Mỗi mùa phượng nở xa rồi hợp
Nao nức mừng vui buổi tựu trường.

Tôi bác cùng chung kỷ niệm vàng
Đèn khuya leo lét ngủ mơ màng, (3)
Chung giường, chung chiếu, chung bàn học
Cơm ngày hai bữa dạ xốn xang. (4)

Thế rồi năm cuối một kỳ thi
Mỗi người một cảnh một đường đi
Bác theo học vấn vô thành phố
Tôi cảnh hàn vi dám nghĩ gì!

Cuộc chiến ngày thêm ngày khốc liệt
Quê hương khói lửa một màu tang
Kẻ Bắc, người Nam xa biền biệt
Người xưa trong giấc ngủ mơ màng.

Hôm nay giữa biển người sinh động
Tôi bác giờ đây được trùng phùng,
Gần nhau mà tưởng chừng trong mộng
Ôi nói làm sao cạn tấc lòng!

Tóc bạc hôm nay thương tóc biếc
Tuổi già thương tiếc tuổi thanh xuân,
Xoay vần tạo hoá Đông qua Hạ
Hớn hở lòng ta chẳng thấy già
Nhớ lời của Elizabeth (5)
Mãi mãi “The young” vẫn “in heart”. (6)

Đồng Nai đêm 6/6/2007

Ghi chú:
(1): Vừa là danh từ riêng (tên bạn), vừa là tính từ.
(2): Quảng Ngãi giờ là quê cũ, tác giả cũng như bạn giờ đã định cư nơi khác.
(3): Thời đó chỉ dùng đèn dầu hoả để học bài.
(4): Tác giả cùng bạn đều nghèo, chỉ được ăn cơm mỗi ngày hai bữa (trưa, tối). Mỗi buổi trưa đi học về đến nhà rất đói lòng.
(5): Nữ Hoàng Anh Elizabeth. (Ê-Li-Da-Bêt)
(6): Tạm đọc là: “đờ dân” vẫn “in ha(t)”. Trong bài nói chuyện với quốc dân của Nữ Hoàng, tác giả cùng bạn được học một đoạn có tựa đề là: “The young in heart” ( Sự trẻ trung trong tâm hồn).

* * *

BỐN MƯƠI NĂM NGHE LẠI TIẾNG BẠN THÂN
(Riêng tặng bạn Nguyễn Đình Bảo ở New Jersey Hoa Kỳ)

“Anh đi đường anh tôi đường tôi” (1)
Chân trời góc bể cách xa rồi
Giọng nói tiếng cười ngày xưa ấy
Nay nghe qua điện dạ bồi hồi

Thuở ấy đầu xanh lũ chúng mình
Áo quần tươm tất dáng xinh xinh
Sân trường Hạ nóng Đông se lạnh
Nô nức đùa vui thắm đượm tình.

Tên tôi tên bác nối liên vần (2)
Chung lớp chung trường: “bạn chí thân”
Mỗi mùa phượng nở xa rồi hợp
Cứ ngỡ đời ta mãi mãi gần.

Thế rồi năm cuối một kỳ thi
Ghi dấu trọn đời cảnh biệt ly,
Xa bạn, xa thầy, xa lối cũ
Chân đi lòng những luyến lưu gì…

Quê hương khói lửa ngày qua ngày
Tin tức về nhau “Nhạn chẳng bay” (3)
Nhớ nhau ngùi tưởng ngôi trường cũ
Thương tiếc làm sao những tháng ngày…

Tháng ngày bóng ngựa thoáng qua mau (4)
Nay đổi mai dời cuộc bể dâu,
Đàn chim năm ấy xa lìa tổ
Xa bạn lòng ta gợn nỗi sầu.

Hôm nay sau bốn mươi năm chẵn
Nghe giọng từ xa nửa bán cầu
Bao kỷ niệm vàng xưa hiện đến
Bóng hình xưa tìm lại nơi đâu!

Đồng Nai ngày 15/9/2007

Chú thích:

(1): Câu thơ của Thế Lữ.
(2): Tên tác giả và tên bạn đứng liền nhau trong sổ của lớp.
(3): Ngày xưa người ta chuyển thư bằng chim Nhạn. Câu này ý nói không có thư từ cho nhau (mất liên lạc).
Có bài thơ liên hoàn như sau:
“Nhạn về Đông gửi bạn tình chung
Gửi bạn tình chung một tấm lòng
Chung một tấm lòng ngơ ngẩn đợi
Lòng ngơ ngẩn đợi Nhạn về Đông”
(4): Lấy ý câu: “Bóng câu qua cửa sổ” (câu: ngựa): Ý nói thời gian qua mau.

Đoản văn này xem như một cuộc “tán gẫu” vui vui trong lúc “trà dư bia hậu” và trước thềm năm mới, kính chúc Quý Thầy Cô, Quý Anh Chị cùng các bạn gia đình hạnh phúc, sức khỏe dồi dào, tinh thần minh mẫn, để còn gặp nhau nhiều lần cho cuộc đời thêm ý nghĩa.

Nhân ngày họp mặt Cựu Học Sinh Trần Quốc Tuấn tại TP.HCM (03/01/2012)

NGUYỄN THÁI ẤT
Bút hiệu CHU THIÊN TỬ.

* * *

Xem các bài khác cùng tác giả tại đây
Trở về homepage www.nuiansongtra.net