A. Nguyên tác.

(Phiên âm Hán-Việt)

Xuân giang triều thuỷ liên hải bình,
Hải thượng minh nguyệt cộng triều sinh.
Diễm diễm tuỳ ba thiên vạn lý,
Hà xứ xuân giang vô nguyệt minh.

Giang lưu uyển chuyển nhiễu phương điện,
Nguyệt chiếu hoa lâm giai tự tiển.
Không lý lưu sương bất giác phi,
Đinh thượng bạch sa khan bất kiến.

Giang thiên nhất sắc vô tiêm trần,
Hạo hạo không trung cô nguyệt luân.
Giang bạn hà nhân sơ kiến nguyệt?
Giang nguyệt hà niên sơ chiếu nhân?

Nhân sinh đại đại vô cùng dĩ,
Giang nguyệt niên niên chỉ tương tự.
Bất tri giang nguyệt đãi hà nhân,
Đãn kiến trường giang tống lưu thuỷ.

Bạch vân nhất phiến khứ du du,
Thanh phong phố thượng bất thăng sầu.
Thuỳ gia kim dạ thiên chu tử,
Hà xứ tương tư minh nguyệt lâu?

Khả liên lâu thượng nguyệt bồi hồi,
Ưng chiếu ly nhân trang kính đài.
Ngọc hộ liêm trung quyển bất khứ,
Đảo y châm thượng phất hoàn lai.

Thử thời tương vọng bất tương văn,
Nguyện trục nguyệt hoa lưu chiếu quân.
Hồng nhạn trường phi quang bất độ,
Ngư long tiềm dược thuỷ thành văn.

Tạc dạ nhàn đàm mộng lạc hoa,
Khả liên xuân bán bất hoàn gia.
Giang thuỷ lưu xuân khứ dục tận,
Giang đàm lạc nguyệt phục tây tà.

Tà nguyệt trầm trầm tàng hải vụ,
Kiệt Thạch, Tiêu Tương vô hạn lộ.
Bất tri thừa nguyệt kỷ nhân quy,
Lạc nguyệt dao tình mãn giang thụ.

Trương Nhược Hư

B. Bản dịch ra Việt văn:

Đêm trăng hoa trên sông xuân

1. Bản dịch của Tản Đà

Sông xuân sáng nước liền ngang bể,
Vầng trăng trong mặt bể lên cao.
Ánh trăng theo sóng đẹp sao!
Sông xuân muôn dặm chỗ nào không trăng?

Dòng sông chảy quanh rừng hoa ngát,
Trăng soi hoa như tán trập trùng.
Sương bay chẳng biết trong không
Trên soi cát trắng nhìn không thấy gì.

Trời in nước một ly không bụi.
Mảnh trăng trong ròi rọi giữa trời.
Thấy trăng thoạt mới là ai?
Trăng sông thoạt mới soi người năm nao?

Người sinh mãi, kiếp nào cho biết,
Nhìn trăng sông năm hệt không sai.
Trăng sông chẳng biết soi ai,
Dưới trăng chỉ thấy sông dài nước trôi.

Đám mây trắng ngùi ngùi đi mãi,
Rặng phong xanh một dải sông sầu.
Đêm nay ai đó, ai đâu?
Chiếc thuyền để nhớ trên lầu trăng soi.

Trăng thờ thẫn nơi người xa ngóng,
Chốn đài gương tựa bóng thương ai.
Trong rèm cuốn chẳng đi thôi,
Trên bàn đập áo quét rồi lại ngay.

Cùng nghe ngóng lúc nay chẳng thấy,
Muốn theo trăng trôi chảy đến chàng.
Hồng bay, ánh sáng không màng,
Nước sâu cá quẫy chỉ càng vẩn tăm.

Đêm nọ giấc trong đầm hoa rữa,
Ai xa nhà xuân nửa còn chi!
Nước sông trôi mãi xuân đi,
Trăng tà lặn xuống bên kia cánh đầm.

Vầng trăng lặn êm chìm khói bể,
Đường bao xa non kệ sông Tương.
Về trăng mấy kẻ thừa lương,
Trăng chìm lay bóng đầy hàng cây sông.
 

2. Bản dịch của Khương Hữu Dụng.

Sông xuân triều dậy mặt biển bằng,
Trên biển trăng cùng triều nước dâng.
Dờn dợn vời theo muôn dặm sóng,
Sông xuân đâu chẳng sáng ngời trăng.

Quanh co sông lượn cồn hương chảy,
Trăng chiếu vườn hoa như tuyết rải.
Tầng không sương toả tưởng không bay,
Cát trắng bên doi nhìn chẳng thấy.

Trong suốt trời sông suốt một màu,
Trên sông vằng vặc một trăng cao.
Ai người đầu đã trông trăng ấy?
Trăng ấy soi người tự thuở nao?

Người cứ đời đời sinh nở mãi,
Trăng đã năm năm sông nước giãi.
Soi ai nào biết được lòng trăng,
Chỉ thấy sông dài đưa nước chảy,

Mây bạc lưng chừng trôi đến đâu,
Cành phong xanh bến biết bao sầu.
Đêm nay ai mảng buông thuyền đó,
Ai ở lầu trăng nhớ chốn nào?

Trăng lầu quanh quẩn đáng thương ôi!
Soi mãi đài gương kẻ lẻ đôi.
Cửa ngọc cuốn rèm xua vẫn ở;
Hòn châm đập áo xoá liền soi.

Chừ đây cùng ngóng, bẵng tăm hơi;
Mong quyến theo trăng đến rọi người.
Bay mỏi, nhạn khôn mang ánh được,
Vẫy ngầm, cá chỉ vẫy tăm thôi.

Đêm qua thanh vắng mộng hoa rơi,
Nhà chửa về, xuân quá nửa rồi!
Nước cuốn xuân đi trôi sắp hết,
Vòm sông trăng lại xế sang đoài.

Trăng khuất mù khơi chìm chậm chậm,
Dòng Tương non Kiệt ngàn muôn dặm.
Nương trăng mấy kẻ nhớ về theo,
Trăng lặn xao tình cây nước gợn.


3. Bản dịch của Nhất Lang

Sông nối biển nước xuân lênh láng
Ngọn triều dâng trăng sáng biển khơi
Nước trôi muôn dặm trăng soi
Sông xuân đâu chẳng sáng ngời ánh trăng.

Sông uốn lượn quanh cồn hương ngát
Trăng in hoa như tuyết trắng phơi
Trên không nào rõ sương trôi
Cát xa chẳng thấy bên doi trắng ngần.

Trời trong vắt sông xuân một sắc
Tấm gương nga vằng vặc trên cao
Ai người thấy được trăng đầu
Trăng kia đã rọi người nào năm xưa?

Người sinh mãi khai hoa chẳng tận
Năm rồi năm trăng vẫn thế hoài
Trăng sông soi sáng cho ai
Trên sông một dải nước trôi theo dòng.

Đám mây trắng bềnh bồng bay mãi
Rặng phong xanh bến gợi mối sầu
Thuyền ai đêm vắng về đâu
Nhớ ai trăng rọi mái lầu tương tư.

Trăng gác kia dường như thương xót
Chiếu đài trang, soi khách phân ly
Rèm châu cuốn cũng không đi
Lau chầy đập áo, trăng về lại ngay.

Mong tin vắng từng giây từng phút
Muốn theo trăng tới sát bên chàng
Nhạn bay không thể đem trăng
Cá rồng lặn nhẩy thấy làn nước thôi

Mơ đầm vắng hoa rơi mấy đóa
Thương nửa xuân người chửa về nhà
Nước trôi xuân lại sắp qua
Trăng sông cũng lặn xế tà về tây.

Trăng chìm lẫn sương dầy mặt biển
Cách núi sông biền biệt xa khơi
Cỡi trăng về được mấy người ?
Cây sông trăng lặn khôn nguôi mối tình.

 

4. Bản dịch của Hải Đà:

Biển vắng sông êm gợn nước bằng
Lung linh trăng tỏ sóng triều dâng
Mênh mông theo sóng trôi ngàn dặm
Xuân thắm sông nào chẳng có trăng?

Sông quanh đất ngát thoảng hương đầy
Trăng sáng rừng hoa ngỡ tuyết bay
Lất phất sương rơi nào có thấy
Sông dài cắt trắng chẳng ai hay.

Tinh khiết trời sông một sắc màu
Trăng soi vằng vặc suốt đêm thâu
Hỏi ai đã thấy vầng trăng cũ
Có nhớ năm nao rực bến đầu.

Kiếp người dâu bể mãi sinh sôi
Trăng chiếu bên sông cũng thế thôi
Chẳng biết vì sao trăng rạng rỡ
Sông dài giục giã nước buông trôi.

Lơ lửng mây trôi trắng xóa màu
Hàng phong bến vắng động tâm sầu
Đêm nay thuyền nhỏ ai rong ruổi
Trăng sáng lầu cao gợi nhớ nhau.

Quạnh quẽ vầng trăng dạ thốn đau
Sáng soi gương điểm kẻ ly sầu
Luyến lưu trăng ngủ trên thềm ngọc
Quanh quẩn chày đêm dẫu quét lau.

Càng ngóng trông nhau cứ biệt tăm
Xin trăng xoải bóng đến thân chàng
Khó mang ánh nguyệt ràng chân nhạn
Rồng cá đua bơi gợn sóng vàng.

Hoa rơi đầm vắng mộng đêm qua
Tiếc nửa đời xuân cố quận xa
Sóng nước trôi xuân, xuân sắp tận
Đầm tây trăng xế lạnh đêm tà.

Trăng chìm sóng biển dặt dầy sương
Núi Kiệt sông Tương bóng mịt mùng
Mấy kẻ cưỡi trăng nào có biết
Bến cây trăng lạnh nghĩ mà thương.

 

5. Bản dịch của Nguyễn Lãm Thắng

Triều lên ngang mặt sông xuân
Biển đêm, trăng cũng sáng ngần sóng xô
Sóng xô lấp loáng xa mờ
Trăng xuân ăm ắp ngập bờ sông xanh.

Cồn hương sông lượn vòng quanh
Rừng hoa trăng chiếu, hoa thành tuyết phơi.
Từng không sương tựa không trôi
Bãi sông trắng cát, ai người nhận ra?

Trời, sông trong suốt chan hòa
Trên không trăng sáng, chỉ là trăng thôi.
Ai nhìn trăng trước, trăng ơi!
Hỏi trăng rọi xuống kiếp người khi nao?

Người sinh mãi, đến khi nào?
Trăng năm năm, vẫn dạt dào trên sông
Trăng soi ai? Khó hiểu lòng
Sông dài chỉ thấy đưa dòng nước xuôi.

Vẩn vơ mây trắng vờn trôi
Cây phong xanh, lá buồn rơi bên bờ
Đêm nay ai dạo thuyền thơ
Lầu trăng ai đó tương tư lặng ngồi.

Thương vầng trăng cũng bồi hồi
Chiếu đài gương, rọi cảnh người biệt ly
Rèm châu cuốn, trăng nào đi
Lau đá đập áo, lầm lì trăng soi.

Chung vầng trăng, lẻ chỗ ngồi
Nguyện theo trăng, chiếu sáng người viễn phương
Chở trăng, hồng nhạn khó tường
Cá rồng lặn nhảy chỉ vương sóng ngầm.

Đêm qua mơ thấy hoa tàn
Thương người đi, nửa mùa xuân chưa về
Cũng đành nước cuốn xuân đi
Trăng tàn trên bãi, trăng về mái Tây.

Trăng chìm mặt bể sương đầy
Dòng Tương, đỉnh Kiệt dạn dày thẳm không
Theo trăng mấy kẻ về cùng?
Trăng tàn, sóng gợn đến rùng mình cây.
 

6. Bản dịch của Linh Vũ:

Sông ngang mặt biển lúc triều dâng,
Trăng nước cùng lên biển sáng trưng.
Theo sóng dập dềnh ngàn vạn dặm,
Sông xuân dâu chẳng có trăng trong.

Quanh co dòng nước cồn thơm lượn,
Trăng chiếu rừng hoa tựa tuyết giăng.
Sương vẩn không trung bay chẳng biết,
Ngó bờ cát trắng thấy chi răng?

Nước trời một sắc không vương bụi,
Vằng vặc không trung một mảnh trăng.
Bến nước ai hay trăng mọc trước,
Năm nào trăng bến chiếu nhân gian.

Người sinh kiếp kiếp không cùng mãi,
Trăng sáng năm nào cũng vậy thôi.
Chẳng biết trăng sông đang chiếu ai,
Trường giang chỉ thấy nước trôi hoài.

Một vùng mây trắng lững lờ bay,
Bến nước phong xanh não nuột thay.
Thuyền nhỏ đêm nay ai lững thững.
Lầu trăng đâu chốn nhớ nhau đây?

Bồi hồi trăng gác như thương xót,
Chiếu mãi đài trang kẻ biệt ly.
Cửa ngọc cuốn rèm còn lảng vảng,
Lau chày phủi áo vẫn không đi.

Trông nhau chẳng biết tin nhau nhỉ,
Xin được theo trăng dõi đến người.
Hồng nhạn bay xa không chiếu tới,
Cá rồng lặn nhảy nước chơi vơi.

Đêm qua mơ thấy đầm hoa rụng,
Thương nửa chừng xuân chẳng trở về.
Dòng nước cuốn trôi xuân sắp hết,
Đầm sông trăng xế ánh tây kề.

Lần lần trăng khuất trong sương biển,
Kiệt Thạch Tiêu Tương lối chẳng cùng.
Nương bóng trăng về bao kẻ nhỉ?
Tình trăng cây bến cũng rưng rưng.


7. Bản dịch của Anh-Nguyên

Sông Xuân và hoa trong đêm trăng

Sông xuân, biển, nước triều bằng,
Mênh mông mặt nước, trăng vằng vặc soi.
Dập dờn sóng vỗ dặm khơi,
Sông xuân đâu chẳng sáng ngời ánh trăng.

Sông quanh hoa ngát bãi bằng,
Rừng hoa như tuyết ánh trăng êm đềm.
Trên không mù bỗng dâng lên,
Bên bờ cát trắng chẳng nhìn được xa.

Lưng trời lồng lộng gương nga,
Sông, trời một sắc không pha bụi trần.
Trăng, ai mới thấy một lần?
Năm nào người mới một lần trăng soi?

Đời đời cuộc sống nổi trôi,
Năm năm trăng ấy vẫn thời chẳng thay.
Nào hay trăng chiếu ai đây,
Chỉ hay nước vẫn tuôn đầy dòng sông.

Một vầng mây trắng bềnh bồng,
Hàng phong trên bến càng trông thêm sầu.
Thuyền ai lờ lững đêm thâu,
Nơi nào có nhớ đến lầu trăng soi?

Cảm thương, trăng cũng bồi hồi,
Đài gương, chiếu sáng cho người chia ly.
Cuốn rèm trăng chẳng chịu đi,
Lau chầy đập áo, trăng thì trở lui.

Nhớ nhau nghe chẳng được lời,
Nguyện theo trăng để tới nơi soi chàng.
Nhạn đi bỏ ánh trăng vàng,
Cá rồng lặn, nhảy, gợn làn sóng hoa.

Nằm mơ hoa rụng đêm qua,
Tuổi xuân quá nửa, sót sa chưa về.
Nước sông cuốn mãi xuân đi,
Trên sông, trăng ngả dần về hướng tây.

Trăng chìm biển cả mù mây,
Tiêu-Tương, Kiệt-Thạch, đường đầy thẳm xa.
Mấy ai, trăng, cỡi về nhà,
Trăng tàn xao xuyến sông và cỏ cây.

 

8. Bản dịch của Nguyễn Tâm Hàn

Hoa Trăng Đêm Sông Xuân

Mặt biển sông ngang giữa tiết Xuân
Trăng theo triều lớn nhú lên dần
Ánh vàng vờn sóng xuôi ngàn dặm
Sông đón trăng về cho thế nhân.

Cồn thơm bên dòng nước quanh co
Hoa ngời như tuyết dưới trăng mơ
Nhìn nguồn nước ngỡ sương không chuyển
Cát trắng ven sông ánh nhạt mờ.

Sông xuân lờ lững giữa trời trong
Ngời sáng trên sông bóng nguyệt hằng
Ai người thấy trước vầng trăng nhỉ?
Sáng tự bao giờ hỏi biết chăng?

Người vẫn sinh đều cổ chí kim
Sông trăng năm tháng thấy y nguyên
Trăng chiếu nhà ai nào đâu biết
Ngàn năm nước vẫn chẩy im lìm.

Kìa vầng mây trắng lửng lơ bay
Phong đứng buồn thương kiếp đọa đầy
Một mảnh buồm con đêm bọc gió
Bên lầu ai ngóng …não nề thay.

Thương quá lầu trăng phải bồi hồi
Đài gương trăng mãi tháng năm soi
Đã cuốn rèm châu, trăng vẫn đó
Kià trăng…dù đá đã lau rồi.

Vẫn ngắm trăng chung sao chẳng nghe
Vào trăng mơ được dựa vai kề
Hồng nhạn bay hoài trăng chẳng mất
Cá rồng quẫy nhảy sóng li ti.

Đêm qua mơ thấy cánh hoa rơi
Biền biệt xuân đi hết nửa rồi
Người vẩn mù tăm chưa về lại
Xuân tàn… trăng xế…nước trôi xuôi.

Trăng lặn bãi sông chếch trời Tây
Mờ dần mặt bể phủ sương dầy
Tiêu, Kiệt theo trăng bao người lại
Tàn trăng run rẩy cả ngàn cây.


9. Bản dịch của Đoàn Thanh Liêm

Đêm trăng và hoa trên sông xuân

Sông xuân nước lớn đổ về khơi
Trăng sáng triều cao vỗ khắp nơi
Vạn dặm sóng vời trăng rực rỡ
Sông tình lồng lộng ánh trăng soi
Sông lơn khúc duỗi mơn cồn bãi
Vi vu trời không sương mơ bay
Mờ trông cát trắng ngàn sông trắng
Trắng cả màu trăng đêm tinh khôi
Vành vạnh trăng cao ngôi lẻ loi
Bờ kia ai thấy trăng về sớm?
Năm tháng mõi mòn trăng tỏ ai
Đã bấy tang thương vùi thế cuộc
Trăng nước triền miên mê mải thôi!
Đâu biết sông soi trăng đến ai
Chỉ thấy sông dài xua nước chảy
Bên sông phong xanh sầu khôn nguôi
Bơ vơ thuyền con đêm nay xuôi
Lầu trăng gối chiếc ngùi mong nhớ
Trăng vờn, ly phụ đuổi không rời
Thương trăng vơ vẩn đài gương lạnh
Phủi áo từ trăng, trăng cứ soi
Thương ai tôi thấy người trong mộng
Trăn trở lòng riêng lặng lẽ tôi
Nguyện theo kịp bước hoa trăng sáng
Thiếp bén chân chàng ta có đôi
Bóng chim một thoáng vù qua mất
Tăm cá vờn trăng quẫy nước chơi
Đêm qua đầm vắng mơ hoa rơi
Tiếc nửa đời xuân sắp tận rồi
Nước sông tống biệt ngày son trẻ
Đầm loang phiêu bạt bóng trăng vơi
Thềm xưa rêu nhạt về chi nữa
Kiệt Thạch, Tiêu Tương xa tít trời!
Trăng nghiêng nằng nặng nong mù bể
Ai nương trăng về thăm quê ai?
Đầy sông ủ bóng cây sầu lặng,
Lung linh trăng nước mắt nhoè cay.


10. Bản dịch của Khách Đông Phương

Sông Xuân Đêm Hoa Trăng

Sông liền biển lớn triều sông đẫy
Biển dậy triều trăng lộng lẫy dâng
Diễm ảo vời theo muôn dặm sóng
Sông xuân chốn chốn sáng đầy trăng.

Quanh co sông lượn cồn hương ngát
Trăng chiếu rừng hoa như tuyết giát
Tầng không sương áp ngở không bay
Bãi trắng cát phơi nhìn chẳng khác.

Trong vắt trời sông chẳng gợn mờ
Trời sông vằng vặc một trăng mơ
Bên sông ai đã đầu tiên thấy
Trăng ấy bao giờ gọi ý thơ.

Người đời kiếp kiếp vần xoay mãi
Trăng nước năm năm vẫn như vậy
Trăng sông nào biết rọi vào ai?
Chỉ thấy sông dài đưa nước chảy.

Mây trắng một mình trôi mãi đâu
Ngàn phong xanh bến chẳng vơi sầu.
Đêm nay thuyền ghé nhà ai nhỉ
Có nhớ lầu trăng có nhớ nhau!

Thương chốn lầu cao trăng ngẩn ngơ
Đài gương soi lẻ dáng ai chờ
Cuốn rèm đuổi vẫn vùng vằng lại.
Đập áo xua còn bẳng nhẳng trơ.

Cùng ngắm, khôn cùng gởi tiếng thương!
Ước được theo trăng đến rọi chàng.
Nhạn chở tin hồng, trăng khó đảm!
Cá chim nước bạc, sóng khôn đương!

Đêm rồi nhàn rỗi mộng hoa rơi
Xót nữa đời xuân lạc xứ người
Nước cuốn xuân trôi xuân sắp hết
Bờ Tây trăng đã xế kia rồi.

Chầm chậm trăng chìm trên biển quạnh
Núi Kiệt sông Tương đường xa thẳm
Nương trăng người hỡi nhớ về không
Trăng lặn tình dâng cây bến đẫm.



11. Bản dịch khuyết danh:

Sông xuân nước tràn tuôn ra biển
Trăng sáng lên cùng triều nước dâng
Lấp lánh vàng theo ngàn dặm sóng
Sông xuân, nơi nào chẳng sáng trăng?

Dòng sông uốn quanh cồn ngát hương
Trăng chiếu rừng hoa hay tuyết vương
Cát trắng ven bờ nhìn chẳng thấy
Lờ lững dường như chẳng phải sương.

Một màu trời nước, một màu trong
Một vầng trăng chiếc giữa từng không
Ai kẻ lần đầu thấy trăng sáng ?
Từ thuở nào trăng chiếu dòng sông?

Cuộc đời cứ trôi đi, trôi mãi
Trăng sáng muôn đời trăng sáng soi
Không biết vì ai trăng chiếu nhỉ
Chỉ thấy sông dài đưa nước xuôi.

Một áng mây trời bay lang thang
Bên sông buồn ơi gốc phong buồn
Đêm nay ai thả thuyền sông vắng
Lầu trăng ai nhớ, nhớ ai chăng.

Trên cao trăng cũng biết bồi hồi
Thương chốn khuê phòng bóng gương soi
Cuốn rèm cửa ngọc trăng còn đó
Phủi chày đập áo, ánh trăng rơi.

Bây giờ cách biệt chẳng nghe nhau
Chỉ thấy nhau qua ánh trăng sầu
Hồng nhạn bay hoài khôn chở sáng
Cá đùa quẩy nước vẽ nên câu.

Đêm qua nằm mộng thấy hoa rơi
Quá nửa mùa xuân vẫn phương trời
Sông chảy, xuân đi, xuân sắp hết
Đầu sông trăng đã chếch Tây rồi.

Trăng chếch Tây rồi sương bể giăng
Đường về mờ mịt lệ khôn ngăn
Cây xưa bến cũ tình lai láng
Biết mấy người về theo ánh trăng.

(Khuyết danh)

* * *

Xem bài trang Thơ (cổ văn): click vào đây
Trở về trang chính: www.nuiansongtra.com