Chiết kích trầm sa thiết vị tiêu
Tự tương ma tẩy nhận tiền triều
Đông phong bất dữ Chu Lang tiện
Đồng Tước xuân thâm toả nhị Kiều.
(Đỗ Mục)

Bài dịch thơ:

Nhớ Xích Bích xưa

Kích gãy, cát chìm sắt chưa tiêu
Giũa mài nhận thấy dấu tiền triều
Gió đông ví phụ chàng Công Cẩn
Đài xuân Đồng Tước nhốt hai Kiều.

(Khuyết danh)

Ngoài Đỗ Mục ra, Xích Bích còn là đề tài cho nhiều sáng tác. Sau đây là tiêu biểu vài tác giả:

1- Sáng tác của nhà văn, nhà thơ Tào Tuyết Cần đời nhà Thanh (tác giả Hồng Lâu Mộng):

Xích Bích hoài cổ

Xích Bích trần mai thuỷ bất lưu,
Đồ lưu danh tính tài không chu.
Huyên điền nhất cự bi phong lãnh,
Vô hạn anh hồn tại nội du.

Bản dịch của Vũ Bội Hoàng:

Xích Bích sông kia nước chẳng trôi,
Truyền trơ tên họ chở đi thôi.
Ầm ầm gió thảm theo làn khói,
Biết mấy hồn thiêng quẩn đấy rồi.

2- Sáng tác của Thôi Đồ:

Xích Bích hoài cổ

Hán thất hà sơn đỉnh thế phân,
Cần vương thùy khẳng cố nguyên huân.
Bất tri chinh phạt do thiên tử,
Duy hứa anh hùng cộng sứ quân.
Giang thượng chiến dư lăng thị cốc,
Độ đầu xuân tại thảo liên vân.
Phân minh thắng bại vô tầm xứ,
Không thính ngư ca đáo tịch huân.

Dịch thơ:

Núi sông nhà Hán thế ba chân
Giúp vua đâu kể đến công thần
Chinh phạt chư hầu do thiên tử
Hùng cứ gồm ta với sứ quân
Gò khe còn đó sau trận chiến
Mây cỏ liền nhau trước sắc xuân
Tìm đâu ra chỗ xưa tranh thắng
Chỉ nghe chài hát lúc chiều buông.

3- Tô Đông Pha có hai bài “Tiền Xích Bích phú” và “Hậu Xích Bích phú”, mặc dù địa điểm "Văn Xích Bích" mà ông lấy cảm hứng chưa chắc đã là địa điểm xảy ra trận Xích Bích. Ngoài ra, ông cũng sáng tác bài thơ lấy cảm hứng từ trận Xích Bích mang tên “Niệm nô kiều - Xích Bích hoài cổ”:

Niệm nô kiều - Xích Bích hoài cổ

Đại giang đông khứ,
Lãng đào tận thiên cổ phong lưu nhân vật.
Cổ luỹ tây biên,
Nhân đạo thị Tam Quốc Chu Du Xích Bích.
Loạn thạch băng vân,
Nộ đào liệt ngạn,
Quyển khởi thiên đồi tuyết.
Giang sơn như hoạ,
Nhất thời đa thiểu hào kiệt.
Dao tưởng Công Cẩn đương niên,
Tiểu Kiều sơ giá liễu,
Hùng tư anh phát.
Vũ phiến luân cân,
Đàm tiếu gian,
Cường lỗ hôi phi yên diệt.
Cố quốc thần du,
Đa tình ưng tiếu ngã,
Tảo sinh hoa phát.
Nhân sinh như mộng,
Nhất tôn hoàn thù giang nguyệt.

Bản dịch của Nguyễn Chí Viễn.

Dòng sông đông rót,
Đào thải hết ngàn thuở phong lưu nhân vật.
Luỹ cổ tây biên,
Người bảo đấy Tam Quốc Chu Du Xích Bích.
Đá rối mây xen,
Sóng tung bờ rạn,
Cuộn bốc ngàn trùng tuyết.
Non sông như vẽ,
Một thuở bao nhiêu hào kiệt.
Xa nghe Công Cẩn đương thì,
Tiểu Kiều vừa mới cưới,
Anh hùng phong cách.
Phe phẩy quạt khăn,
Khoảng tiếu đàm,
Quân giặc tro tiêu khói diệt.
Nước cũ thần du,
Đa tình cười khéo giống,
Tóc mau trắng toát.
Đời như giấc mộng,
Một chén trên sông thưởng nguyệt.

* * *

Xem trang Thơ Cổ văn: click tại đây
Về trang chính: www.nuiansongtra.com