Gừng là một loại gia vị phổ biến được sử dụng trong chế biến những món ăn như thịt gà, thịt vịt... vì gừng giúp dễ tiêu hoá và thêm hương vị. Ngoài ra, gừng còn là vị thuốc chữa được nhiều chứng bệnh. Trong hầu hết các thang thuốc Đông y dù bệnh hàn hay nhiệt, hư hay thực các thầy thuốc vẫn thường dùng vài  lát gừng tươi.

Gừng còn gọi là khương, sinh khương, can khương. Tên khoa học Zingiber offcinale Rosc, thuộc họ gừng Zingiberaceae. Khương là thân rễ (củ) của cây gừng tươi hoặc khô; sinh khương là củ gừng tươi, can khương là củ gừng khô. Sinh khương vị cay, tính hơi ôn, vào 3 kinh phế, tỳ và vị, có tác dụng phát biểu tán hàn, ôn trung, làm hết nôn, tiêu đờm, hành thuỷ giải độc. Can khương vị cay, tính ôn, bào khương (can khương bào chế rồi) vị cay, đắng, tính đại nhiệt, vào 6 kinh tâm. phế, tỳ, vị, thận và đại trường, có tác dụng ôn trung tán hàn, hồi dương thông mạch.

Những đơn thuốc có gừng:

- Chữa nhức đầu, lạnh bụng, nôn oẹ, có đờm: Can khương 20g, chích thảo 14g, sắc uống.

- Chữa đi tả ra nước: Can khương sấy khô tán nhỏ, dùng nước cơm chiêu thuốc. Mỗi lần uống 4-8g.

- Chữa đi lỵ ra máu: Can khương thiêu tồn tính, mỗi lần uống 4-8g, chiêu bằng nước cơm hay nước cháo.

- Chữa cảm cúm, nhức đầu, ho, thân thể đau mỏi; gừng sống giã nhỏ, tẩm rượu xào nóng đánh khắp người và xát vào chỗ đau mỏi.

- Chữa nôn mửa: Gừng sống nhấm từng ít một cho đến khi hết nôn.

- Chữa mất tiếng hoặc khan tiếng: giã nhuyễn gừng tươi và củ cải trắng, vắt lấy nước cốt uống 2 đến 3 lần trong ngày.

- Chữa khó ngủ hoặc mất ngủ:  giã nát gừng hòa vào nước ấm, cho thêm chút muối ngâm chân.

- Giảm đau, kháng viêm: uống nước gừng, đắp bã gừng, ngâm tay, chân trong nước gừng loãng mỗi tối 15 - 20 phút.

- Ngừa say tàu xe: nhai một củ gừng nhỏ với muối trước khi đi tàu xe khoảng 30 phút.  

- Ngừa cảm lạnh sau khi dầm mưa nhiều giờ: gừng tươi giã nát, cho vào ly nước sôi hoặc trà nóng, có thể cho thêm ít đường để dễ uống.

- Phòng cảm mạo: Ngậm 1 lát to gừng tươi, thỉnh thoảng nhấm cho ra nước cay trong những ngày lạnh giá, trước khi ra đường hoặc trước khi tắm.

Lưu ý: vỏ gừng có rất nhiều công dụng chữa bệnh. Vì vậy khi ăn gừng nên rửa sạch rồi sử dụng, không nên gọt bỏ vỏ.

Lương y - Võ sư Nguyễn Tấn Xuân

P. Chủ tịch Hội Đông y quận Gò Vấp, Tp.xxx.

*  *  *

Xem bài cùng tác giả: click vào đây 
Xem trang Y học, đời sống: click vào đây 
Trở về trang chính: www.nuiansongtra.com