Dưới đây là các bài tiểu luận trong loạt bài viết về Biến cố Syria, “điểm nóng" về chính trị, quân sự... trên thế giới trong thời gian gần đây kéo dài đến hiện tại, "lò lửa" được đốt lên bởi nhiều thế lực, phe phái, tôn giáo, lôi kéo nhiều quốc gia vào thế đối đầu nhau, tạo nên nhiều mất mát to lớn và có nguy cơ khó thể chấm dứt trong một sớm một chiều.

Sau khi chính phủ Syria dùng chất độc hóa học sát hại thường dân, Tổng Thống Trump đã ban lệnh cho Hải quân Mỹ bắn 59 trái hỏa tiễn vào các cơ sở quân đội chính phủ vào lúc 3 giờ 45 phút sáng giờ Syria ngày 07-4-2017 vì Mỹ cho rằng chế độ Bashar al-Assad đã vượt lằn rành đỏ về vũ khí hóa học. Trong thời hành pháp Mỹ do đảng Dân Chủ lãnh đạo, chính phủ Obama bất lực, mặc cho Nga tác oai tác quái tại Trung Á và đỡ đầu cho chính quyền Assad làm mưa làm gió tại Syria với nhiều lần gây thương vong cho thường dân vô tội với những tội ác tàn bạo, tạo nên làn sóng bất bình cho nhiều nước khác nhưng không một quốc gia nào có hành động cụ thể để ngăn chận mà chỉ dùng "đòn ruột" là món "võ mồm", trong đó có các quốc gia đồng minh của Mỹ ở Tây Âu như Pháp, Đức, Ý, Tây Ban Nha v.v... [Chỉ có Anh Quốc, "đồng minh chí cốt duy nhất còn lại của Mỹ" tỏ thái độ ủng hộ với hành động quân sự của Hoa Kỳ trong vụ phóng hỏa tiễn vào Syria mà thôi. Sir Michael Fallon, Bộ trưởng Quốc phòng Anh quốc nói "Chính phủ Anh ủng hộ hoàn toàn cuộc tấn công bằng hỏa tiễn vào Syria". Jon Sopel, biên tập viên khu vực Bắc Mỹ của BBC phân tích: "Hiếm khi có một chính sách được thay đổi nhanh như vậy - và hiếm khi có hành động ngay lập tức như vậy"].

Những hành động vô nhân đạo của Bashar al-Assad, tuy vậy lại được Nga, Tàu, các nước Cộng sản, những nước thân Cộng và các quốc gia chống Mỹ ủng hộ "vô điều kiện" cả thức tâm lẫn trên hình thức. Họ lên tiếng chỉ trích, buộc Mỹ nhiều tội, chẳng hạn: sen đầm quốc tế, hiếu chiến v.v... ngoài tội danh lớn nhất là "hành động mà Mỹ đã làm với chủ đề "can thiệp nhân đạo" chỉ là cái cớ để Mỹ muốn thay đổi chế độ, muốn tạo lý do để đưa quân đến vùng đất nầy hầu thực hiện ý đố "bá chủ thế giới" của đảng Cộng Hòa Mỹ". Hành động của Donald Trump là một lời cảnh báo gởi đến Nga, Tàu và Bắc Hàn, đừng nên xem chính phủ Mỹ nào cũng giống chính quyền ươn hèn Obama của đảng Dân Chủ Mỹ cả mà lầm to. Theo phóng viên BBC tại Moscow là Steve Rosenberg, “điện Cẩm Linh (Kremlin) mô tả vụ tấn công này là hành động gây hấn, vi phạm chuẩn mực quốc tế về can dự và sẽ gây thiệt hại đáng kể cho quan hệ Nga-Mỹ".

Thời gian gần đây, nhiều người tin chắc rằng "Trung Cộng sẽ thay thế Mỹ lãnh đạo thế giới" khi thấy 8 năm dưới triều đại Obama với những hành động "thụt lùi theo phản xạ" (reflexive pullback), nước Mỹ yếu thế trên chính trường, thương trường thế giới do chính phủ Obama thiếu khả năng về thương mại, yếu kém về chính trị, quân sự, đối ngoại,… co vòi với chủ trương dùng trợ cấp xã hội để "câu phiếu" trong các kỳ bầu cử từ những cử tri nghèo, da màu, di dân, người đồng tính..., biến Mỹ thành "cọp giấy thứ thiệt", tạo một nước Mỹ dần dần thành một nước mà người dân trông chờ vào trợ cấp xã hội mà không cần làm việc. Biến cố Syria hiện nay sẽ là bài "thuốc thử" (test) khả năng của Tàu có thể đảm đương nỗi vai trò "lãnh đạo thế giới" chưa. Tưởng cũng nên biết sơ qua về vấn đề nầy. Đầu tiên là ý kiến của Amitai Etziono, Giáo sư Quan hệ quốc tế tại Đại học George Washington, như sau:

"There are very few signs that suddenly China is willing to invest significantly in forming and undergirding a world order. For instance, a major element of the existing order is freedom of navigation, which the U.S. has worked hard to ensure by engaging in hundreds of freedom of navigation enforcements acts (called “assertions”) against friend and foe alike. China does not have the navy or the inclination to play such a role. It objects to armed humanitarian intervention; no one should expect it to send troops to stop genocide. Above all, it is very unlikely that China will be willing to send its troops to push out the troops of a nation that invaded another, as the U.S. did in 1991 when Saddam’s troops invaded Kuwait. That is, to uphold the most fundamental principle of the international order, the Westphalian norm". (Có rất ít chỉ dấu cho thấy Trung Cộng sẵn sàng đầu tư để xây dựng và củng cố một trật tự thế giới. Lấy ví dụ, một trong những yếu tố quan trọng của trật tự hiện nay quyền tự do hàng hải mà Hoa Kỳ đã cố gắng bảo đảm bằng việc tiến hành hàng trăm các hành động thực thi tự do hàng hải đối với cả bạn lẫn thù. Trung Cộng không sở hữu một lực lượng hải quân hay một ước muốn để thực hiện chức năng đó. Trung Cộng phản đối can thiệp vũ trang vì mục đích nhân đạo; không ai trông mong Trung Cộng gửi quân đi ngăn diệt chủng. Hơn hết, rất ít khả năng Trung Cộng sẽ cử quân đội đi để đẩy lui quân đội của một quốc gia vốn xâm lược một quốc gia khác, như Hoa Kỳ đã làm năm 1991 khi Saddam tấn công Kuwait. Đó là việc gìn giữ nguyên tắc căn bản nhất của trật tự thế giới, quy tắc chủ quyền dựa trên Hòa ước Westphalia).

Ý kiến thứ hai, một bài tiểu luận đăng trên Hoàn cầu Thời báo, là một nhật báo khổ nhỏ, chi nhánh của Nhân dân Nhật báo, cơ quan ngôn luận chính thức của Đảng Cộng sản Tàu, tờ báo tập trung vào các vấn đề quốc tế, với 2 phiên bản, Hoa và Anh ngữ (tên của phiên bản Anh ngữ là Global Times). Bài báo nầy viết (trích):

“Cần nói là sức mạnh tổng hợp của Trung Quốc hãy còn thua kém Mỹ một khoảng cách khá lớn, Trung Quốc chưa có năng lực toàn diện dẫn dắt thế giới. Cả Trung Quốc lẫn thế giới đều chưa làm tốt sự chuẩn bị tư tưởng như vậy. Trung Quốc thay Mỹ ‘lãnh đạo thế giới’ là điều không thể tưởng tượng nổi.

“Mặt khác, sự thực là quốc lực của Trung Quốc đang tăng trưởng nhanh mạnh, vì thế mà cơ cấu quyền lực thế giới đang dần dần thay đổi, Trung Quốc sẽ từng bước tham dự việc quản trị toàn cầu – đây là một quá trình tự nhiên lâu dài. Quá trình đó chẳng cần khoa trương cũng không cần phải tránh né, áp chế; Trung Quốc vừa chẳng nên làm liều lại cũng không thể tránh né.

“Nếu Mỹ thật sự rút ra khỏi Hiệp định Khí hậu Paris, Trung Quốc có thể vẫn kiên trì cam kết của mình, nhưng Trung Quốc sao có thể có năng lực bù đắp tổn thất gây ra bởi sự “bỏ cuộc” [nguyên văn: xả nước] của Mỹ? Nếu Mỹ không chỉ từ bỏ TPP mà dứt khoát từ nay trở đi chống lại tự do thương mại, thế thì Trung Quốc sẽ ứng phó ra sao với kết cục rối ren ấy? Còn nữa, một khi Mỹ “bỏ mặc” Trung Đông thì Trung Quốc sao mà có sức mạnh để ‘lấp chỗ trống”?

“Xét từ góc độ khác, nếu nước Mỹ dưới sự lãnh đạo của Donald Trump chỗ nào cũng hạn chế, chèn ép Trung Quốc, ví dụ “cô lập” Trung Quốc ra khỏi hệ thống tự do thương mại của thế giới, để cho các nước xung quanh Trung Quốc đều ngả về phía Washington, trung thành với Mỹ, giúp Mỹ ức chế Trung Quốc, thì sao mà [Trung Quốc] có thể làm được [vai trò lãnh đạo]?

Ngân hàng Đầu tư Cơ sở hạ tầng châu Á (AIIB) đã ra đời, sáng kiến “Một vành đai, một con đường” đã triển khai, cả hai đều bị Chính phủ Obama giở trò “ngầm phá đám”, chẳng phải là [sự phá đám của Mỹ] chưa đạt được kết quả nào đấy ư?

Cho nên trong công cuộc quản trị thế giới sau đây, Trung Quốc và Mỹ nhất định phải hợp tác với nhau, căn bản không có sự lựa chọn thứ hai. E rằng trong một thời gian rất dài, “tác dụng lãnh đạo” của Mỹ không thể thay thế được, việc Trung Quốc tiếp tục trỗi dậy và mở rộng sức ảnh hưởng của mình cũng chẳng thể ngăn cản. Xử lý tốt mối quan hệ lớn này tất sẽ là sự cùng thắng của Trung Quốc, Mỹ và các nước lớn cũng như của toàn thế giới trong thế kỷ 21. (Hết trích, nguyên văn từ bản dịch).

Nhân biến cố nầy mà nhiều người tin rằng sẽ "nóng" lên trong thời gian tới, chắc chắn Nga, Tàu và nhiều quốc gia khác sẽ nhảy vào vòng chiến với Mỹ cho dù trước đây họ chỉ đứng nhìn. Điều đáng tiếc cho chính quyền Donald Trump là gặp phải sự chống đối kịch liệt của đảng Dân Chủ và các thế lực chống đảng Cộng Hòa. Đảng Dân Chủ đã dốc toàn tâm, toàn lực cùng với sự trợ giúp đắc lực của truyền thông Mỹ để chống chính quyền Donald Trump, để trả thù sau thất bại “muối mặt” về mọi chuyện (mất ghế Tống đốc, Hạ viện, Thượng viện, Tối cao Pháp viện) trong kỳ tuyển cử vừa qua mà ai ai cũng thấy. Theo CNN, sau khi Mỹ phóng 59 hỏa tiễn vào Syria, Chủ tịch khối thiểu số Hạ Viện của đảng Dân Chủ là bà Nancy Pelosi (người Mỹ gốc Ý) hôm 7/4/2017 có gởi lá thư tới Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan, có đoạn viết: (trích) “Hành động của TT Trump khiến chúng ta phải tức khắc làm việc ngay. Quốc Hội Hoa Kỳ phải có trách nhiệm hiến định là tranh luận nhằm cho phép hay không phía hành pháp ra quyết định tấn công quốc gia khác”,... và “Tuy vụ tấn công bằng vũ khí hóa học do quân đội hậu thuẫn ông al-Assad tiến hành là hết sức đau lòng, nhưng cuộc khủng hoảng ở Syria đâu có thể được giải quyết bằng “một đêm phóng hỏa tiễn” như thế được đâu”. Thật ra, theo giới quan sát viên thông thạo trung lập, hành động của T.T. Trump không khác gì hành động của Obama vào năm 2011 khi Obama ra lệnh máy bay Mỹ oanh kích Libya và góp phần lật đổ nhà độc tài Gadhafi. Khi đó bà Pelosi lại là người mạnh mẽ lên tiếng ủng hộ hành động của Obama. Kể cũng lạ!

Xin giới thiệu đến độc giả loạt bài viết liên quan đến biến cố đang xảy ra tại Syria, qua nhiều khía cạnh để làm tài liệu nghiên cứu.

Lê Chánh Thiêm.

*  *  *

Xem bài cùng tác giả, click vào đây
Xem trang Kiến thức, tài liệu, click tại đây
Trở về trang chính: http://www.nuiansongtra.com