(Who Will Fill America’s Shoes?)

By Richard N. Haass

Lê Như Mai dịch

Lê Hồng Hiệp biên tập

Project Syndicate

June 21-2017.

Chúng ta ngày càng thấy rõ rằng Tổng thống Mỹ Donald Trump đại diện cho lập trường thoái lui khi xét về tầm nhìn và hành vi toàn cầu của nước Mỹ. Kết quả là, nước Mỹ sẽ không còn đóng vai trò dẫn đầu quốc tế, điều đã định hình chính sách đối ngoại của nước này suốt ba phần tư thế kỷ qua, dưới thời các vị Tổng thống cả Dân chủ lẫn Cộng hòa.

Chúng ta đã và đang chứng kiến rất nhiều ví dụ cho sự thay đổi này. Cam kết truyền thống của nước Mỹ đối với các tổ chức toàn cầu đã phải nhường chỗ cho ý tưởng “Nước Mỹ trên hết”. Các quan hệ đồng minh và những bảo đảm an ninh từng được coi là mặc nhiên thì giờ đây đang ngày càng mang tính chất có điều kiện, tùy thuộc vào lượng ngân sách mà các đồng minh chi cho quốc phòng và việc họ có bị coi là thu lợi bất công từ thương mại với Mỹ hay không.

Rộng hơn nữa, Mỹ nhìn nhận ngoại thương dưới con mắt nghi ngờ – khi họ cho đó là nguồn cơn dẫn đến mất việc làm, thay vì là một phương tiện giúp thúc đẩy đầu tư, tạo ra công ăn việc làm, thúc đẩy tăng trưởng và ổn định. Các chính sách nhập cư và tị nạn cũng được thắt chặt hơn. Việc thúc đẩy dân chủ và nhân quyền cũng không còn được chú trọng như trước. Tiền được chi cho quốc phòng nhiều hơn, nhưng lại có ít nguồn lực được dùng để hỗ trợ cho lĩnh vực y tế và phát triển toàn cầu hơn.

Nhưng chúng ta không nên lẫn lộn điều này với chủ nghĩa biệt lập. Nước Mỹ ngay cả dưới thời Trump vẫn sẽ tiếp tục đóng một vai trò có ý nghĩa trên thế giới. Mỹ đang sử dụng lực lượng quân sự của mình tại Trung Đông và Afghanistan, tăng cường sức ép ngoại giao lên Triều Tiên nhằm kiềm chế các chương trình hạt nhân và tên lửa của nước này, và đàm phán lại Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) với Canada và Mexico.

Ngoài ra, chính sách của các tiểu bang, các thành phố, và các công ty sẽ được chuyển hóa thành cam kết của nước Mỹ đối với cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, dù ông Trump đã quyết định rút khỏi Hiệp định Paris.

Dẫu vậy, bước chuyển từ một thế giới do Mỹ chi phối với các mối quan hệ có cấu trúc và các thể chế hiện hành sang một thế giới khác vẫn đang diễn ra. Tuy nhiên, hầu hết chúng ta vẫn chưa biết được thế giới mới sẽ như thế nào. Điều mà chúng ta biết đó chính là hiện không có một cường quốc thay thế nào có nguyện vọng và khả năng tiếp quản cũng như gánh vác vai trò của nước Mỹ.

Trung Quốc vẫn thường được cho là một ứng cử viên sáng giá, nhưng vai trò lãnh đạo của nước này hầu hết tập trung vào việc củng cố trật tự nội địa và duy trì tỷ lệ tăng trưởng kinh tế cao một cách “nhân tạo” nhằm ngăn chặn bất ổn xã hội. Lợi ích của Trung Quốc đối với các thể chế khu vực và toàn cầu dường như được thiết lập chủ yếu là nhằm tăng cường nền kinh tế và ảnh hưởng địa chính trị, thay vì giúp thiết lập các luật lệ và tạo ra các dàn xếp mang lại lợi ích rộng khắp cho các nước tham gia.

Tương tự, Nga là một đất nước với nền kinh tế có nền tảng hẹp được dẫn dắt bởi một chính phủ đang tập trung vào duy trì quyền lực tại quê nhà và tái thiết lập ảnh hưởng của nước Nga tại Trung Đông và Châu Âu. Ấn Độ thì đang bận rộn với thách thức phát triển kinh tế, cũng như bị cản trở do mối quan hệ đầy khó khăn với Pakistan. Nhật Bản cũng đang bị kiềm chế do tình trạng suy giảm dân số, các hạn chế về kinh tế và chính trị nội bộ, cũng như những nghi ngại từ các nước láng giềng.

Về phần mình, Châu Âu đang rối trí với những câu hỏi xung quanh mối quan hệ giữa các nước thành viên với Liên minh châu Âu. Hệ quả là, sức mạnh của cả lục địa lại không bằng tổng sức mạnh của các nước thành viên – mà không thành viên nào trong số đó đủ lớn để kế nhiệm Mỹ trên sân khấu chính trị thế giới.

Tuy nhiên, sự thiếu vắng một quốc gia đơn lẻ kế nhiệm nước Mỹ không đồng nghĩa rằng hỗn loạn đang chờ đón chúng ta. Chí ít là, về nguyên tắc, các quốc gia hùng mạnh nhất thế giới có thể cùng nhau gánh vác trọng trách mà nước Mỹ để lại. Tuy vậy, trên thực tế thì điều này sẽ không xảy ra, do những nước này còn thiếu năng lực, kinh nghiệm, và trên tất cả, là thiếu một sự đồng thuận về những gì cần phải làm và ai cần làm điều đó.

Một diễn biến có nhiều khả năng xảy ra hơn chính là sự nổi lên của tình trạng trong đó trật tự và mất trật tự ở cả hai cấp độ khu vực và toàn cầu cùng song hành với nhau. Trung Quốc sẽ thúc đẩy nhiều cơ chế đa dạng về thương mại, cơ sở hạ tầng và an ninh tại châu Á. Mười một thành viên còn lại của Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) có thể sẽ thực hiện thỏa thuận thương mại của họ mà không có Mỹ.

Tuy nhiên, liệu Trung Quốc có sẵn sàng dùng ảnh hưởng của mình để kiềm chế Triều Tiên, Ấn Độ và Pakistan tránh được xung đột như thế nào, và một giải pháp cho rất nhiều tranh chấp lãnh thổ tại châu Á sẽ ra sao vẫn còn chưa rõ ràng. Chúng ta rất dễ tưởng tượng ra một châu Á – Thái Bình Dương trong tương lai với đặc trưng là chi tiêu nhiều hơn cho tất cả các loại vũ khí – và do đó sẽ dễ xảy ra xung đột vũ trang hơn.

Trung Đông đã và đang chứng kiến bất ổn chưa từng có. Đó là kết quả của các cuộc cạnh tranh giữa các lực lượng và thực tế bản địa, và của 15 năm mà trong đó ban đầu Mỹ được cho là làm quá nhiều nhưng sau đó lại gần như không làm gì để định hình tương lai cho khu vực. Mối nguy hại trước mắt không chỉ là tình trạng ngày càng xấu đi trong lòng các quốc gia thất bại như Yemen, Syria hay Libya, mà còn là xung đột trực tiếp giữa Ả-rập Saudi và Iran.

Châu Âu có thể là ngoại lệ so với các xu thế nói trên, vì chiến thắng bầu cử của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã làm tăng cam kết cải cách EU của Chính phủ nước này. Tuy nhiên, bản thân EU cũng đối mặt với một tương lai bất định  nếu xét bối cảnh sự kiện Brexit và các cuộc khủng hoảng diễn biến chậm rãi tại Ý và Hy Lạp, chưa kể có thể còn có thêm những rắc rối mới hay những việc tồi tệ hơn do Nga gây ra.

Thêm vào tất cả những điều ở trên còn có khủng hoảng ở Venezuela và những cảnh tượng ghê rợn đã quá quen thuộc tại Nam Sudan và Cộng hòa Dân chủ Congo. Ngoài ra còn có một khoảng cách rất lớn giữa các thách thức toàn cầu như làm thế nào để quản lý không gian mạng với sự sẵn lòng của các chính phủ trong việc bắt tay nhau giải quyết chúng.

Không có gì trớ trêu trong chuỗi những biến động toàn cầu nói trên. Trong suốt nhiều thập niên qua, rất nhiều quốc gia đã chỉ trích chính sách của Mỹ, vì cả những việc nước Mỹ đã làm lẫn không làm. Chính những quốc gia này hiện đang đối mặt với viễn cảnh một thế giới trong đó vai trò lãnh đạo của nước Mỹ dường như trở thành nhân tố ít được coi trọng hơn. Hiện vẫn còn quá sớm để biết được họ đã sẵn sàng cho một thế giới như vậy hay chưa, hay họ sẽ cảm thấy tốt hơn trong thế giới đó.

Richard N. Haass

Lê Như Mai dịch

Lê Hồng Hiệp biên tập

Richard N. Hass, Chủ tịch Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, từng là Giám đốc Hoạch định chính sách của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ (2001-2003), đặc phái viên của Tổng thống George W. Bush tại Bắc Ireland và điều phối viên chương trình Vì tương lai Afganistan. Ông cũng là tác giả của cuốn sách “A World in Disarray: American Foreign Policy and the Crisis of the Old Order”. (Theo Project Syndicate).

Who Will Fill America’s Shoes?

By Richard N. Haass

Project Syndicate

June 21-2017.

It is increasingly clear that Donald Trump represents a departure from continuity when it comes to America’s global outlook and behavior. As a result, the US will no longer play the leading international role that has defined its foreign policy for three quarters of a century – and there is no single candidate that can succeed it.

NEW YORK – It is increasingly clear that US President Donald Trump represents a departure when it comes to America’s global outlook and behavior. As a result, the United States will no longer play the leading international role that has defined its foreign policy for three quarters of a century, under Democratic and Republican presidents alike.

We have already seen many examples of this change. The traditional US commitment to global organizations has been superseded by the idea of “America first.” Alliances and security guarantees once regarded as a given are increasingly conditioned on how much allies spend on defense and whether they are seen to derive unfair advantage from trade with the US.

More broadly, foreign trade is viewed with suspicion – supposedly a source of job loss rather than an engine of investment, job creation, growth, and stability. Immigration and refugee policies have become more restrictive. Less emphasis is being placed on promoting democracy and human rights. More dollars are going to defense, but fewer resources are being devoted to supporting global health or development.

This is not to be confused with isolationism. Even Trump’s America will continue to play a meaningful role in the world. It is using military force in the Middle East and Afghanistan, increasing diplomatic pressure on North Korea to rein in its nuclear and missile programs, and renegotiating the North American Free Trade Agreement with Canada and Mexico. And the policies of states, cities, and companies will translate into an American commitment to climate change, despite Trump’s decision to abandon the Paris agreement.

Still, a shift away from a US-dominated world of structured relationships and standing institutions and toward something else is under way. What this alternative will be, however, remains largely unknowable. What we do know is that there is no alternative great power willing and able to step in and assume what had been the US role.

China is a frequently mentioned candidate, but its leadership is focused mostly on consolidating domestic order and maintaining artificially high economic-growth rates to stave off popular unrest. China’s interest in regional and global institutions seems designed mostly to bolster its economy and geopolitical influence, rather than to help set rules and create broadly beneficial arrangements.

Likewise, Russia is a country with a narrowly-based economy led by a government focused on retaining power at home and re-establishing Russian influence in the Middle East and Europe. India is preoccupied with the challenge of economic development and is tied down by its problematic relationship with Pakistan. Japan is held back by its declining population, domestic political and economic constraints, and its neighbors’ suspicions.

Europe, for its part, is distracted by questions surrounding the relationship between member states and the European Union. As a result, the whole of the continent is less than the sum of its parts – none of which is large enough to succeed America on the world stage.

But the absence of a single successor to the US does not mean that what awaits is chaos. At least in principle, the world’s most powerful countries could come together to fill America’s shoes. In practice, though, this will not happen, as these countries lack the capabilities, experience, and, above all, a consensus on what needs doing and who needs to do it.

A more likely development is the emergence of a mix of order and disorder at both the regional and global level. China will promote various trade, infrastructure, and security mechanisms in Asia. The 11 remaining members of the Trans-Pacific Partnership may launch their trade pact without the US.

Less clear is whether China is prepared to use its influence to restrain North Korea, how India and Pakistan will avoid conflict, and the resolution of Asia’s many territorial disputes. It is all too easy to imagine an Asian and Pacific future characterized by higher spending on arms of all types – and thus more susceptible to violent conflict.

The Middle East is already suffering unprecedented instability, the result of local rivalries and realities, and of 15 years during which the US arguably first did too much and then too little to shape the region’s future. The immediate danger is not just further deterioration in failed states such as Yemen, Syria, and Libya, but also direct conflict between Saudi Arabia and Iran.

Europe may be something of an exception to such trends, as the election of President Emmanuel Macron in France has given rise to a government that is committed to reforming the EU. But the EU itself faces an uncertain future, given Brexit and slow-motion crises in Italy and Greece, not to mention the potential for additional Russian mischief or worse.

To all of this, one could add the meltdown in Venezuela and the all-too-familiar horrors in South Sudan and the Democratic Republic of the Congo. And then there is the growing gap between global challenges such as how to govern cyberspace, and the willingness of governments to work together to address them.

There is no little irony in this global turn of events. For decades, many countries criticized US policy, both for what it was and what it was not. These same countries now face the prospect of a world in which American leadership is likely to be less of a factor. It is far from clear that they are prepared for such a world, or that they will find themselves better off in it.

Richard N. Haass

Richard N. Haass, President of the Council on Foreign Relations, previously served as Director of Policy Planning for the US State Department (2001-2003), and was President George W. Bush's special envoy to Northern Ireland and Coordinator for the Future of Afghanistan. He is the author of  A World in Disarray: American Foreign Policy and the Crisis of the Old Order. (From Project Syndicate).

*  *  *

Xem bài liên hệ cùng chủ đề: click vào đây

Xem trang Kiến thức, Tài liệu: click vào đây

More in English topic: please click here

Về trang chính: www.nuiansongtra.net